لحظات به یاد ماندنی عملیات بدر
بعد از چهارمین حضور پیاپی در جبهه های حق علیه باطل همراه تیپ الغدیر در عملیات بدر حضور یافتم. آن روز ، روز عجیبی بود. همه ی بچه ها مجروح و یا شهید شده بودند. فقط تعداد اندکی زنده مانده بودند. تیپ الغدیر در این عملیات بیشترین تلفات را نسبت به تیپ های دیگر داده بود .
هیچ راه نفوذ و برگشتی وجود نداشت . همه بچه ها شهید شده بودند. و برای حفظ محور بایستی جلوی نفوذ تانک ها را می گرفتیم تا نیروی کمکی به خط برسد . با یکی از برادرها چند گلوله ی آرپی جی پیدا کردیم و چند ساعتی مانع پیشروی تانک های دشمن شدیم. دیگر گلوله ای برای شلیک به تانک ها وجود نداشت و دوباره پشت خاکریزها برای در امان بودن گلوله تانک ها پناه گرفتیم.
ساعت 12 ظهر ؛ سه نفر بیشتر از گروهان سالم نیستند، خیلی ها شهید و مابقی مجروح شده اند. چاره ای جز جنگ تن به تن نداشتیم . در همان لحظه بر اثر شلیک گلوله ی دشمن از هر دو دست مجروح شدم و لحظه ای بعد به خاطر موج سنگین انفجار به هوا پرتاب و بعد با کمر به زمین کوبیده شدم ، کمرم به صورتی آسیب دیده بود که فقط اختیار نیمی از تنم را داشتن و هیچ تکانی نمی توانستم به خود بدهم. ساعت سه بعداز ظهر ،هنوز عراقی ها با وجود این که آتش خاکریز ما خاموش شده بود جرأت نمی کردند به جلو بیایند. پس از گذشت چند ساعت نیروی دشمن محور را تصرف و ما مجروحین را اسیر کردیم.









فرازهایی از زندگینامه ی سردار شهید محمود امان اللّهی (از زبان همسر ایشان)
از شهدای نیروی انتظامی استان کردستان.
خانم جمشیدی همسر آن شهید می فرمایند که متولد سال 1339 در یک خانواده متدین از روستای جعفرآباد در حومه ی بیجار و جوانی قاری قرآن و با ایمان ، در سال 1359 که نامزد داشته مصادف با شهادت پدرشان بوده و در روز سقوط خرمشهر زخمی و عراقی های مزدور وی را بیهوش به اسارت در می آورند و پس از مدتها به نام مفقود الاثر مراسم ختمی در روستا برپا می گردد ، پس از مدتی نامه ای از سوی صلیب سرخ مبنی بر اسارت ایشان بدست خانواده و همسرش می رسد و بعد از مراجعت به میهن اسلامی ایشان تا خرداد سال 1379 ایشان رنج و عذاب ناشی از جانبازی را تحمل کرده و در آن زمان دچار خون ریزی مغزی شده و به بیمارستان دکتر شریعتی در تهران اعزام می شوند در آنجا با وجود وخامت اوضاع جسمانی ، تلفنی به همسرشان اطلاع می دهند که از ابتدا آرزوی شهادت داشته و ایشان به پزشکان سفارش کنند که بعد از شهادت اعضای بدن شهید به نیازمندان پیوند بزنند و خود به شهادت برسند .
توانمندیهای شیمیایی عراق مدیون چه کشورهایی بود ؟
پس از جنگ جهانی اول وسیع ترین حملات شیمیایی در طول جنگ 8 ساله ایران و عراق روی داد و در مجموع بیش از 30 مورد حمله شیمیایی به مناطق مسکونی ایران و برخی از مناطق شمال عراق از جمله فاجعه ی بمباران شیمیایی سردشت با گاز خردل ، حلبچه و کشتار بیش از 5 هزار نفر ، روستاهای مریوان ، اطراف سرپل ذهاب ، گیلانغرب و شهر اشنویه از عمده ترین این موارد بودند.
در اسناد موجود آلمان به عنوان تجهیز کننده درجه اول توسط کارخانه های «زیمنس» و «بنز» و در درجه ی بعدی نام 24 شرکت انگلیسی و بیش از 17 شرکت آمریکایی و تعداد قابل توجهی از شرکت های ژاپنی ، هلندی ، سوئدی ، بلژیکی ، اسپانیایی و فرانسوی سهم عمده ای در توانایی تسلیحاتی رژیم مزدور بعثی مخصوصاً سلاحهای شیمیایی داشته اند.
خاطره ای از آزاده ی سرافراز بهمن نیک نام ،(در خصوص حماقت فرماندهان بعثی):
باغچه ای آماده کرده و مقداری بذر گوناگون کاشته و سبزیهاو میوه هایی را برای جبران کمبود ویتامین ناشی از عدم تغذیه ی مناسب در باغچه کاشتیم و پس از برداشت محصول مقداری از خیارهای قلمی و مجلسی را جدا کرده ، به دفتر فرمانده بردیم و خود او حضور نداشت ، نیمه های شب دروازه ی ورودی آسایشگاه به شدت باز شد و چهره ی برافروخته ی فرمانده ی عراقی را همراه چند سرباز که ظرف میوه قلمی مزبور را با خود آورده بودند مشاهده کردیم که فرمانده با عصبانیت اظهار داشت که آیا شما ایرانیها فکر کرده اید من آنقدر نفهم و بی شعور هستم که خودتان خیارهای بزرگ و آفتاب خورده را مصرف کرده و برای من خیارهای کوچک و ریز را بیاورید ؟ سپس میوه را به سمت ما پرت کرد و شروع به کتک زدن بچه های اسیر نمودند . حالا شما در خصوص درایت آن فرمانده نظر دهید .
نا گفته های اسارت از زبان دکتر ناهیدی ، تنها زنی که در خط مقدم جبهه اسیر شد.
اوایل پاییز سال 1359 چهار دختر ایرانی در خرمشهر به اسارت نیروهای عراق در آمدند. اما از بین این چهار نفر دکتر فاطمه ناهیدی تنها زنی بود که نیروهای عراق او را در خط مقدم به اسارت در آوردند، و سه دختر دیگر نیز در داخل خاک ایران و در شهر خرمشهر اسیر شدند. آنچه در ادامه می خوانید گفتگویی با دکتر ناهیدی توسط مهر است. گفتنی است وی از خانواده ای پر جمعیت که 5 خواهر و2 برادر آن را تشکیل داده بود و دکتر فرزند اول خانواده بود، به دنیا آمد که البته یکی از برادرانش در جنگ شهید شده است. ضمن این که دکتر ناهیدی متأهل می باشد و سه فرزند دارد.
در چه سالی و در کدام منطقه به اسارت نیروهای بعث عراق در آمدید؟
ناهیدی: بیستم مهر 59 در یکی از خطوط مقدم خرمشهر نزدیک شلمچه در حین انتقال مجروحین و شهدا به همراه یک تیم پزشکی به دست نیروهای بعث اسیر شدم و حدود چهار سال در عراق بودم.
غیر از شما آیا زنان دیگری به اسارت نیروهای عراقی در آمده بودند؟
ناهیدی: اولین زن ایرانی که در خطوط مقدم جبهه اسیر شد من بودم . که یک هفته بعد از آن خانم ها آباد و بهرامی اسیر شدند. آنها برای انتقال کودکان شیرخوار گاه آبادان به شیراز رفته بودند که در بازگشت به خرمشهر در جاده ماهشهر- آبادان به اسارت در آمدند. به فاصله یک هفته بعد از آنها خانم آزموده که برای دیدن خانواده اش به شیراز رفته بود و محل کارش در زایشگاه خرمشهر بود، در همان جاده ی ماهشهر- آبادان به اسارت در آمد.
آیا صلیب سرخ از وجود شما در عراق مطلع بود؟
ناهیدی: صلیب سرخ تا دو سال از حضور ما در زندان عراق اطلاعی نداشت . و از طریق بچه هایی که از زندان منتقل می شدند، یا به طریق دیگر ما اعلام موجودیت کرده بودیم. و صلیب سرخ متوجه شده بود که چهار دختر مفقود الاثر ایرانی در زندان های عراق هستند. ما برای همین مسأله که مفقودالاثر هستیم، نوزده روز اعتصاب غذا کردیم و اینها دیدند که حال ما خیلی بد است.
صلیب سرخ برای شما چه امکاناتی می آورد؟
ناهیدی: گاهی می شنوم که می گویند عراقی ها خیلی آدم های خوبی بودند که شما از دستشان در آمدید . ولی اعتقاد من براین بود که بعثی ها اصلاً آدم های خوبی نبودند و هر کاری که از دستشان بر می آمد انجام می دادند ولی نتوانستند. اگر زبانمان دراز بود، اگر فریادمان بلند بود ، اگر مبارزه می کردیم ، تمام شرایطش را خداوند فراهم می کرد و جز عنایت و لطف خدا هیچ نبود.




فصل پنجم :
ایثار در دنیای اینترنت:
بررسی جایگاه و نقش پایگاه های اطلاع رسانی « سایتها » فعال در ترویج فرهنگ ایثار و شهادت
در دنیای امروز به دلیل حجم زیاد اطلاعات و گستردگی آن و زمان محدودی که برای انسانها وجود دارد استفاده از اینترنت به امری کاملاً اجتناب ناپذیر تبدیل شده است از طرف دیگر تأثیر شگرف و پربار «ایثار و شهادت» در فرهنگ عمومی ما از جلوه و منزلت ممتازی برخوردار است و افراد زیادی در این زمینه فعالیت دارند و این فرهنگ متعالی با هویت قدسی خود توانایی سرشاری در متأثر ساختن نهادهای اجتماعی و ساختار های سیاسی و فرهنگی جامعه دارد در نتیجه بهره برداری از امکانات گسترده ی دنیای اینترنت در نشر و گسترش فرهنگ ایثار و شهادت امری منطقی و اجتناب ناپذیر است خوشبختانه در زمینه فرهنگ ایثار وشهادت در فضای وب نیز اقدامات مؤثری صورت گرفته و سایت های مختلفی به امر ترویج فرهنگ شهادت پرداخته و می پردازند تعداد سایت ها در این زمینه در سطح مطلوبی است اما در زمینه ی سطح کیفی و محتوایی این سایت ها لازم است بررسی جامعی انجام شود تا با همکاری و هماهنگی مراکز و دستگاه های مربوطه سطح محتوایی این سایت ها نیز به حد مطلوب نزدیک شود.
در ادامه به تعدادی از سایت های فعال در ترویج فرهنگ ایثار اشاره می شود:
1- یکی از سایت های فعال و پرمحتوا در زمینه ی فرهنگ ایثار و شهادت و دفاع مقدس سایت مؤسسه ی فرهنگی، هنری شهید آوینی است، این سایت را می توان در آدرس www.aviny.com مشاهده کرد.
2- پایگاه صبح نیز با آدرس www.sobh.org یکی از پایگاه هایی است که به مسأله ی دفاع مقدس و شهدا پرداخته است.
3- سایت ایثار نیز از طریق آدرس ww.isaar.ir قابل استفاده است.
4- سایت ایثار فرهنگ ایثار: www.farhangeisar.com
5- سایت تبیان:www.tebyan.net
6- یاسایت حماسه: www. Hemaseh.com
7- سایت جلوه ی ایثار: .comwww.jeleisar
8- سایت مؤسسه ی روایت فتح: www.mortezaavini.com
9- سایت شهید دکتر چمران: www.chamran.org
10- پایگاه شهدا: www.shohada.org
11- پایگاه سبکبالان: www.sabokbalan.com
12- شاهدان دانشگاه: www. Nahad. Net/shahedan
13- سایت شهید مربوط به بنیاد شهید و امور ایثارگران:www. Shahid.ir
14- پایگاه اطلاع رسانی هیأت رزمندگان شمیرانات: (فطرس) www.fotros.org
15- سایت دو کوهه: www.dokohelogsky.com
16- سایت نواب صفوی: www.navabsafavi.com
17- پایگاه اینترنتی کانون فرهنگی رهپویان وصال شیراز: www.rahpouyan.com
18- سایت بهشت: www.behesht.info
19- سایت فرهنگی عمومی: www.eccc.ir
20- پایگاه شاهدان: http.//shahedan.tripod.com
برای اطلاع بیشتر برخی از سایتهایی که در اینجامورد بررسی قرار نگرفته اند ذکر می شود:
شهادت هیأت دولت www.shohada.gov.ir
مرکز مطالعات جنگ سپاه www. Cressnet . com
هشت سال دفاع مقدس www. Ciw8. com
پایگاه بسیج www. Basiji.net
لوح www. Louh . com
باشگاه اندیشه www. Bashgah. Net
حماسه ی دفاع مقدس www. Iran.ir/occasion
سرداران www. Sardaran.net
سایت شهید باهنر www. Sardaran.net
سایت امور جانبازان www. Jao.ir
رزمنده www. Rasmande. Persianblog.com
مقاومت ( به انگلیسی) www. Moghawemat.com
فکه ( به انگلیسی) www. Fakeh.org
روایت www. Ravayat. Com
پایگاه اطلاع رسانی فرهنگی شاهد www.navideshahed.com
کنگره ی ملی تجلیل از ایثارگران http:// congress.isaar.ir
سایت راهیان نور /http/ www . rahianenoor. Ir
وبلاگ راهیان نور http:// rahianenoor. Blogfa.com
مؤسسه ی فرهنگی آزادگان www. Azadegan . ir
آیه های ایثار www. Ayehayeisar . org
سایت شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی www. Fajr.ir










فصل ششم :
نتیجه گیری:
- دو توصیه برای ایثار و از خود گذشتگی وجود دارد:
- گذشتن از خود برای رسیدن به خداوند.
- گذشتن از خود برای بهبود زندگی اجتماعی.
- توجیه اول به هیچ وجه قابل قیاس با توجیه دوم نیست، چرا که توجیه کننده ی مراتب بالای ایثار در جامعه ی اسلامی است، اما توجیه دوم عمل گرایانه و این دنیایی است. این توجیه، ایثار در وجود عادی زندگی روزمره را سبب می شود.
نهادمند سازی ایثار مستلزم درگیر ساختن کل زندگی اجتماعی و نهادها و دستگاه های آن است. نقش وزارت ارشاد ثانوی است و همانطوری که گفته شد در پرورش (اجتماعی شدن) ثانویه نمود می یابد. نهادهای اولیه ی جامعه پذیری از جمله ی آموزش و پرورش باید در محتوای آموزشی خود تغییرات بنیادی ایجاد کنند.
- به طوری که برنامه ی آموزشی در کنار سایر ارزش ها، ناظر بر ارزش ایثار باشد، نشانه های تصویری که موضع رسانه های تصویری است نقش مهمی در این زمینه دارند. جذابیت فیلم ها و سریال ها در درونی سازی این فرهنگ بسیار اساسی است و سازندگان فیلم های مربوط به دفاع مقدس یا هر نوع فیلم مرتبط به حوزه ی ایثار و شهادت باید به این جذابیت ها توجه داشته باشند.
- در آسیب شناسی ترویج و فرهنگ ایثار و شهادت باید به جوهر ه ی اصلی مفاهیم که همانا از خود گذشتگی می باشد توجه داشت و در ترویج این فرهنگ عوامل مؤثر برکاهش کارایی تبلیغات در این حوزه را جستجو کرد. در این راستا تلاش مجدانه و هدفمند فرهنگ سازان حوزه ی ایثار و شهادت باید در عینیت بخشی به فلسفه ی وجودی ایثارگران و شهدا باشد.
- پرهیز از غلو، جعل و غیرعقلانی و تبلیغ نمودن آغاز یک ترویج مناسب است، زیرا تبلیغی که بر راستای صداقت و درستی باشد بر ذهن مخاطبان تأثیر عمیقی خواهد گذاشت. در نظر گرفتن ویژگیهای ذهنی، روحی و روانی مخاطبان باید در جهت تناسب بین پیام و مخاطبان در کنار رفع نوفه های ارتباطی می تواند کمک کند تا مروجین و فرهنگ سازان این حوزه در کارشان توفیق یابند. البته این توفیق زمانی نهادینه می شود که موانع و معضلات فرهنگی، اقتصادی، سیاسی جامعه ما از پیش رو برداشته شود، آنگاه است که شاهد تقویت جایگاه شهید و ایثارگران به شکل حقیقی و مطلوب خواهیم بود، که این همه، نیاز به تحولات عمیق در جامعه دارد که در آن ضابطه مندی، قانون گرایی، از خودگذشتگی و آزادمنشی در جای جای زندگی فردی و اجتماعی جامعه نهادینه شود.
- در بینش اسلامی رسیدن به مقام «شهادت» و مرتبه ی «شاهد» بودن فقط یک فداکاری و ایثار معمولی و ساده نیست، بلکه نتیجه ی یک سلوک وجودی به سوی کمال و موجب رشد و تکامل فرد شهید می باشد. البته مفهوم اسلامی شهادت آن قدر عمیق و چند وجهی است که حقیقت و نتایج و توابع آن در صرف یک اقدام فردی محصور نمی ماند و در برگیرندة ابعاد جمعی و اجتماعی بسیاری نیز هست. رواج فرهنگ شهادت طلبی و روحیه ی ایثارگری در میان یک ملت بدون تردید موجب تحول باطنی افراد گردیده و طراز وجودی یک جامعه در سلسله مراتب کمال را نیز دگرگون می سازد.
- فرهنگ شهادت طلبی و ایثارگری به آدمیان جسارت «آزادگی» و آزاد بودن [آزادی از بردگی سرمایه داران و استثمارگران می دهد] و تداوم حضور و استمرار آن در حیات معنوی یک کشور تضمین کننده ی استقلال و حریت و هویت مردمان می باشد.
- انسانی که در فرهنگ شهادت و حال و هوای ایثار پرورش می یابد، نسبت به زخارف دنیوی بی اعتنا و نسبت به قله های کمال وجودی و معنوی بلندنظر می باشد، چنین انسانی زیربار هیچ سخن ناحق و یا عمل ظالمانه نمی رود و با هر نوع استکبار و از خودبیگانگی مقابله می نماید.
- ترویج فرهنگ ایثار و شهادت و غلبه ی آن در یک جامعه نیز همین گونه موجب رشد معنوی و پیشرفت دنیوی و ارتقاء وجودی مردمان می گردد از منظر چنین نگرش و در تبیین مقام متعالی شهادت طلبی و ایثارگری است که حضرت امام خمینی (ره) می فرمایند: ملتی که شهادت دارد اسارت ندارد.
- به راستی چنین است. ترویج فرهنگ ایثار و شهادت طلبی به لحاظ فردی و اجتماعی موجب سازندگی و کمال و باروری استعدادهای معنوی مردمان می گردد. در مقام پایان سخن و به لحاظ تبیین بهتر مطلب برخی از کارکردهای فردی و اجتماعی ترویج فرهنگ ایثار و شهادت را فهرست وار برمی شماریم، با تأکید بر این امر که آنها صرفاً وجوهی از کارکردهای فرهنگ ایثار و شهادت است و به تعبیر مولانا جلال الدین، نماد «بحر در کوزه است» و نه بیشتر.
-ترویج فرهنگ ایثار و شهادت موجب پرورش نشاط و شکوفایی فطرت انسانی آدمیان گردیده و چونان نردبانی برای صعود به مراتب اعلای آسمان به کار می رود.
- ترویج فرهنگ ایثار و شهادت موجب پرورش فضائل و مکارم اخلاقی آدمیان می گردد.
- بسط و گسترش فرهنگ ایثار و شهادت موجب تربیت انسان های آزاده ای می گردد که آب را از «سراب» جدا کرده و تمیز می دهند و توسعه و سازندگی در زندگی دنیوی را در پرتو حیات جاودان اخروی معنا می کنند.
- رواج فرهنگ ایثار و شهادت به جوامع [ به ویژه جوامع تحت سلطه استکبار] و مردمان، جسارت و جرأت خود بودن می دهد و موجب ایجاد و تقویت حس سرافرازی و مبارزه با سلطه در آنان می گردد.
- بسط و رواج فرهنگ ایثار و شهادت، تضمین کنندة استقلال و آزادگی یک ملت بوده و هر نوع ننگ بردگی و اسارت و استثمار را از بین برده و ریشه کن می سازد.
- در جهان امروز ما و در چارچوب نظام جهانی سلطه که مستکبران بر آن چیره هستند، فقط ترویج و تعمیق فرهنگ ایثار و شهادت طلبی است که برای ملت ها آزادگی و عدالت و رفاه دنیوی و سعادت اخروی پدید می آورد.
ترویج ایثار بدون ایدوئولوژی توجیه کننده و مشروعیت بخش غیرممکن است.
- این نکته از آن جهت اهمیت داردکه ایدئولوژی ها غالباً زمان بندی هستند. خصلت زمان بندی ایدئولوژی های توجیه گر ایثار و از خودگذشتگی در پیوند با شرایط خاص تاریخی است که اموری را مهم ساخته و بر صدر می نشانند. دفاع مقدس به عنوان مبانی ایدئولوژیک در لحظات تاریخی خاصی، قوی ترین بنیان از خود گذشتگی را فراهم ساخت.
- نقش ایدئولوژی ها در ترویج ایثار و از خود گذشتگی آن گاه که سخن از نهادینه سازی این فرهنگ می شود مهمتر و برجسته تر می گردد. اساساً نهاد زمانی شکل می گیرد که نمونه سازی های متقابلی از اعمال عادی شده کنشگران مختلف وجود داشته باشد.
به عبارت ساده تر، الگوهایی از رفتارهای معینی به فراوانی و مکرر دیده شود. هر چه رفتار نهادی تر شود بی دلیل تر نیز می شود. یعنی کنشگران در انجام این رفتارها از جمله ایثار، فرآنید محاسبه گری را دخیل نمی سازند. به اصطلاح، رفتار، بخشی از خوی و خصلت یا منش فرد می شود، اما خصلت رفتارهای نهادمند، مشروعیت نهادی آن ها است که از طریق فرمول های توجیه کننده حاصل می شود. هیچ اعتقاد یا رفتاری بدون این توجیه گری ها از نسلی به نسل دیگر منتقل نمی شود. در حقیقت مشروع سازی با اعطای نظمی هنجارمند به تکالیف علمی، نظم نهادی آن ها را توجیه می کند.
- در جامعه ی ما گرایش عمده بر این است که ایثار را به خداخواهی تعبیر کنند، در اینجا ایدئولوژی اصلی توجیه کننده، تمسک جستن به ارزش های الهی و قرب الهی است. این گونه است که ما از ایثار همان چیزی را می فهمیم که از شهادت و لذا ایثار و مفهوم ایثار و شهادت غالباً در کنار هم به کار می روند.
با این استدلال شاید آوردن حرف عطف «و» ضرورتی نداشته باشد به طوری که می توان همسان پنداری این دو مفهوم را به صورت ایثار و شهادت نشان داد. این نکته ای بسیار اساسی است ایدئولوژی توجیه گر ایثار در جامعه ی ما توجهی به امور دنیوی ندارد و برعکس، زهد اخروی را جایگزین زهد دنیوی ساخته است. لذا از مراتب ایثار غافل است و ایثار را فقط در حذف«نفس خود» برای رسیدن به پروردگار می داند.
- این تلقی، نگاهی تقلیل گرایانه را در اشاعه ی فرهنگ ایثار حاکم ساخته است. پیامد فوری چنین نگاهی مرکز زدایی از زندگی روزمره، جاری و عادی انسان ها و تأکید بر موارد خاص، بحرانی و غیرمادی است. گویی، ایثار و از خود گذشتگی پدیده ای است که فقط در میدان جنگ اتفاق می افتد.
- شکی نیست که اوج تجلی رفتار ایثارگرایانه جایی است که انسان از طبیعی ترین و عزیزترین کالای خود که جان است در گذرد، اما همانطوری که گفته شد این متعالی ترین مرتبت ایثارگری در سلسله مراتب ایثار است. اگر این همه واقعیت باشد، پس این سؤال مشروع خواهد بود که مگر چند بار انسان ها در طول زندگی خود فرصت ایثارگری پیدا می کنند؟بنابراین لازم است که این مفهوم را از قید زمان های بحرانی جدا ساخته و آنرا به زندگی روزمره و عادی مردم وصل کنیم.
- ویژگی دیگر امر نهادی، تکیه آن بر اندوخته دانش است، شناختی که افراد طی فرآیند اجتماعی شدن در جامعه کسب می کنند. اجتماعی شدن، جامعه پذیری یا پرورش فرآیندی دو مرحله ای است؛ پرورش اولیه و ثانویه. پرورش اجتماعی اولیه ایثار و فداکاری فرآیندی است که از ابتدای زندگی هر فرد آغاز می شود. این به جامعه بستگی دارد که آیا نسبت به مقوله ی مهم از خود گذشتگی حساس است یا بی تفاوت.
- هر فرد در ساختار اجتماعی بیرونی و عینی زاده می شود که در چارچوب آن با اشخاص مهم و صاحب نفوذی روبه رو می شود که مسؤولیت پرورش اجتماعی او را به عهده دارند. این اشخاص بر فرد تحمیل می شوند. تعاریف آنها از موقعیت فرد(کودک) همچون واقعیتی عینی برای کودک مطرح می شوند و دورنمای وی را شکل می دهند. در این مرحله کودک نقش گرایش های ذهنی و اخلاقی افراد صاحب نفوذ را می پذیرد و هویت خویش را می سازد.
- در جهان امروز گاه رسانه ها جای اشخاص صاحب نفوذ را می گیرند، به طوری که اگر چه مرجع نهایی فردی را برای نمونه سازی ها و الگوسازی ها معرفی نمی کنند ولی مؤلفه های الگوهای مناسب را در اختیار می نهند. از این منظر ترویج و نهادینه سازی ایثار و از خودگذشتگی بخشی از وظایف نظام آموزشی و بعد نظام های ارتباطی و رسانه های جمعی است.اگر وظیفه ای برای دستگاه رسمی و دولتی مطرح باشد، اساساً به مرحله دوم جامعه پذیری یا پرورش اجتماعی ثانوی برمی گردد.
- این مرحله متضمن فرآیندهای بعدی درونی سازی هاست که طی آن برخی ارزش ها و یا نگرش ها در فردی که قبلاً اجتماعی شده درونی می شود. برنامه های تکمیلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مثلاً نقش ارشادی و هدایتی در تولید فیلم های مروج فرهنگ ایثار، اقدامات گرانسنگ اخیر بنیاد شهید و امور ایثارگران، تصویب روز سوم خرداد به نام روز ایثار، مقاومت و پیروزی یا دادن نشان های ملی ایثار و از خود گذشتگی قرارداد.
- بار دیگر به مفهوم تقلیل گرایی در بحث ایثار برمی گردیم و بر این نکته تأکید داریم که خصلت زمان بندی توجیه کننده ایثار ایجاب می کند که در کنار ایدئولوژی خدا محور در تعریف ایثار، ایدئولوژی های دیگری را مطرح کنیم.
- در این برداشت ایثار به مفهوم جامعه شناسانه روح جمعی یا وجدان جمعی نزدیک می شود. در اینجا تلاش می شود تا در کنار ایثار به معنای فدا کردن خود برای قرب الهی مفهوم زمینی تر، دگر خواهی را مطرح کنیم. این مفهوم ما را مستقیم به زندگی جاری و روزمره نزدیک می سازد. دگرخواهی جمع گرایانه نیاز مبرم جامعه ی ایران است. فی المثل، رعایت قانون را می توان یکی از تجلیات این روحیه دانست. در جامعه ای که افراد آن(اعم از عادی و نخبه) سعی دارند تا قانون را به نفع خود مصادره کنند یا اصلاً به آن تمکین نکنند، به رغم تکرار دایم و اعتراف زبانی به داشتن روح ایثار، نشان کمتری از فداکاری و دگرخواهی در عمل مشاهده می شود. یک دلیل برای این مسأله شاید این باشد که مردم ربطی بین ایثار و از خودگذشتگی و زندگی در جمع و رعایت قواعد زندگی جمعی نمی بینند.
باید تا حد امکان مفهوم ایثار را به زندگی عادی و روزمره مردم نزدیک ساخت. امکان شناسایی الگوهایی را برای مردم فراهم ساخت که اگر چه مشغول به عادی ترین و بدیهی ترین کارها هستند، اما به معنای واقعی کلمه نماد ایثارگری و ازخودگذشتگی اند.
- باید مراقب پرورش اجتماعی موفق بود. ناهنجاری ها زمانی شکل می گیرند که میان تعریف های ذهنی از واقعیت (در اینجا از خودگذشتگی و ایثار) و واقعیت عینی فاصله زاد وجود داشته باشد.
- این مسأله تا حد زیادی به پاسخ جامعه به رفتار ایثارگرانه بستگی دارد. نوع پاداش یا تنبیهی که فرد از جامعه دریافت می کند یا شاهد دریافت چنین پاداش ها یا تنبیهات است، در نهادمندی رفتار دگرخواهانه بسیار مؤثر است. جامعه ای که ایثارگری را دوست دارد و تشویق می کند، اما به ایثارگران توجهی شایسته نشان نمی دهد، عملاً دچار تناقض است. پرورش اجتماعی نامؤفق نتیجه ی ناهماهنگی کارگزاران امر پرورش اجتماعی است.
از سوی دیگر پرورش اجتماعی ناموفق هنگامی ظاهر می شود که اختلاف هایی بین پرورش اولیه و ثانویه پدید آید، به عنوان مثال در حالی که وحدت پرورش اولیه ی اجتماعی حفظ می شود، اما در پرورش اجتماعی ثانوی واقعیت ها و هویت هایی از نوعی دیگر به عنوان شقوق انتخاب ذهنی ظاهر می شوند. لازمه ی ایجاد تقارن میان این دو، هماهنگی نهادهای دخیل در پرورش اجتماعی اولیه و ثانویه است.
با توجه به موارد مندرج در این مقاله و لزوم انتقال ارزشهای دفاع مقدّس به نسل سوم انقلاب این نتایج استنتاج می گردد :
- با عنایت به اهمیت تبلیغات در فرمایشات امام راحل امت (ره) که فرموده اند: «تبلیغات مسئله ای است پر اهمیت و حساس یعنی دنیا با تبلیغات حرکت می کند و همچنین هشدار ایشان در این رابطه آنقدری که دشمنان ما از حربه ی تبلیغات استفاده می کنند از طرق دیگر استفاده نمی کنند شما می دانید که تبلیغات خارجی علیه ما زیاد است و باید ملت ما مسأله ی تبلیغات را جدی بگیرند و تیلیغات ما به شرح مقاله بیشتر باشد».
- چندی پیش آیت الله مکارم شیرازی در دیدار دکتر منوچهر متّکی وزیر امور خارجه ی کشورمان ضمن اشاره به لزوم و اهمیت فعالیت های فرهنگی در خارج از کشور اظهار داشتند که : «اگر یک دلار برای کارهای فرهنگی خرج کنیم ، ارزش آن به مراتب به اندازه ی ده دلار کار نظامی است» و این اهمیت موضوع این مقاله را نشان می دهد .
- نکته بسیار مهمی که نباید از آن غافل شد دخیل دانستن نقش و عملکرد نسل دوم انقلاب که در واقع واسطه ی میان نسل اول و سوم هستند حائز اهمیت است به این صورت که به این موضوع توجه کنیم که اگر در راه پیشبرد اهداف خود جهت نهادینه شدن مؤثر ارزشهای دفاع مقدّس در وجود نسل سوم،از فاکتورهای مثبتی برخوردار بوده است .


منابع و مأخذ:
1- قرآن کریم .
2- فرمایشات رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی(قدس سره الشریف).
3- فرمایشات مقام معظم رهبری جمهوری اسلامی ایران، حضرت آیت الله خامنه ای(مدظله العالی).
4- فرمایشات مقام عالی ریاست جمهوری اسلامی ایران، دکتر محمود احمدی نژاد.
5- نشریه ی صبح صادق، شماره 264.
6- نشریه ی یادهای سبز ویژه نامه هفته دفاع مقدس، سال 1385.
7- مجله ی خانواده، شماره 41.
8- شبکه ی استانی سیمای جمهوری اسلامی ایران، مرکز کردستان.
9- فصل نامه ی کنگره بزرگداشت سرداران و 5400 شهید استان کردستان، بهار 1386، شماره 2.
7- نشریه ی ناظر امین، انتشارات شورای نگهبان قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران،شماره 18.
8- ماهنامه تربیت، انتشارات وزارت آموزش و پرورش، شماره 6.
9- ویژه نامه ی بسیج و دفاع مقدس، ضمیمه روزنامه جوان، شماره 2147.
10- خبرنامه های فرهنگ ایثار و شهادت، شماره های49 لغایت 55

فصل چهارم :
نمادها و اسطورهایی از فرهنگ ایثار و شهادت :
سردار سعید فرجیانزاده آزاده ی دفاع مقدس و فرمانده ی کنونی بسیج فرهنگیان کشور :
اسارت تنها با یاد خدا قابل تحمل است ؛
هرگاه نام آزادگان بر زبان ها جاری می شود ناخودآگاه دوران اسارت و سختی ها و مشقت های آن به ذهن خطور می کندو ایستادگی و مقاومت و صبر و تحمل رزمندگان اسیر ، این شیران در بند دشمن که درس صبر رااز مکتب حضرت زینب(س) آموخته بودند، در خاطره ها زنده می شود. و امسال در آستانه ی 26 مرداد سالروز ورود آزادگان به میهن اسلامی تصمیم گرفتیم تا با یکی از پاسداران آزاده ای که پس از تحمل درد و رنج ناشی از دوران اسارت به میهن باز گشت و با ارده ای والا ضمن حضور در صحنه های مختلف مدارج علمی را نیز طی نمود ، گفتگویی داشته باشیم. به این مناسبت میهمان این هفته، سردار سرتیپ سعید فرجیانزاده از آزادگان پر افتخار جمهوری اسلامی هستند. مصاحبه ما را با وی بخوانید .
* لطفاً خودتان را معرفی کنید.
سعید فرجیانزاده هستم. در سال 1337 در شهر همدان در یک خانواده ی مذهبی متولد شدم. سال56 پس از گرفتن دیپلم ریاضی در رشته ی مهندسی متالوژی دانشگاه علم و صنعت پذیرفته شدم، ولی در سال 69 پس از بازگشت از اسارت تغییر رشته دادم و در رشته مهندسی عمران در سال 74 از دانشگاه بوعلی همدان فارغ التحصیل شدم . بلافاصله در مقطع کارشناسی ارشد در رشته ی مدیریت امور دفاعی در دانشگاه امام حسین (ع) پذیرفته شدم . و هم اکنون در رشته ی مدیریت استراتژیک در مقطع دکترا در دانشگاه امام حسین (ع) مشغول تحصیل هستم. متأهل و دارای سه فرزند دختر می باشم.


* چه زمانی وارد سپاه شدید ؟
قبول شدنم در دانشگاه در سال56 مصادف با اوج انقلاب اسلامی بود من هم به همراه سایر دانشجویان در حرکات انقلابی حضور داشتم . با پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل جهاد سازندگی در کمیته ی فرهنگی جهاد سازندگی استان همدان مشغول به کار شدم و پس از آن با شروع جنگ تحمیلی در سال 59 وارد سپاه شدم . درست روزی که بمباران هوایی عراق به ایران آغاز شد جهاد را ترک کردم و در سپاه مشغول به کار شدم.
* تا کنون چه مسئولیت هایی داشتید ؟
دراولین مسؤولیتم در سپاه ، مسؤول پذیرش سپاه بودم بعد قائم مقام سپاه پاسداران در استان همدان و با شهادت فرمانده ی وقت سپاه همدان به مدت شش ماه مسؤول سپاه استان شدم پس از اسارت هم دو سال جانشین فرمانده و پنج سال فرمانده ی سپاه همدان بودم و سپس مدتی به عنوان جانشین بسیج دانشجویی کشور و سرپرست بسیج دانشجویی کشور انتخاب شدم و پس از آن هم مدت چهار سال جانشین مسؤول بسیج دانش آموزی کشور بودم و مدتی هم در دانشکده ی شهید مطهری نیروی مقاومت بسیج تدریس می کردم ، در کنار اینها عضو نظام مهندسان کشور بوده و دارای مجوز برای نظارت و طراحی ساختمان از نظام مهندسان کشور هستم و در حال حاضر مسؤولیت بسیج فرهنگیان نیروی مقاومت بسیج را به عهده دارم.
*چطور به اسارت نیروهای بعثی در آمدید؟
سال 1361 بود که در یک گروه فعال گشت و شناسایی در منطقه ای بین قصر شیرین و خسروی به اتفاق سه نفر دیگر از دوستان ، برای شناسایی نقطه ای از استقرار دشمن رفته بودیم . با توجه به اینکه دشمن در نقطه ی پیش بینی شده حضور نداشت ما برای ادامه ی شناسایی به عمق خاک عراق وارد شدیم پس از مدتی متوجه شدیم که در کمین دشمن قرار گرفته ایم. دشمن هم آتش شدیدی برای به اسارت در آوردن ما گشود ولی موفق شدیم تا از آن مرحله فرار کنیم و در منطقه ای در داخل خاک عراق پنهان شویم به نحوی که عراقی ها از کنار ما عبور می کردند. ولی متوجه ما نمی شدند . با تلاش بسیار خواستیم خودمان را به سنگرهای خودی برسانیم اما متأسفانه با موانع زیادی از پدافند عراق مواجه شدیم ولی تا صبح ارتباط مستمر با فرماندهی داشتیم . و نهایتاً صبح روز بعد دشمن موفق شد ما را در اعماق خاک خودش به اسارت درآورد.
*در اسارت چه شرایطی بر شما حاکم بود؟
از سال61 تا سال 69 در زندان های بعثی اسیر بودم آنجا یک محیط سخت و شکننده و با شرایط بسیار دشوار فراهم شده بود. در همان ابتدای اسارت برخوردهای وحشتناکی با ما می کردند با کابل کتکمان می زدند به طوری که همه جای بدنمان کبود می شد بعد هم با وارد کردن شوک الکتریکی سعی می کردند از ما اطلاعات بگیرند . ما در آنجا سعی کردیم تجارب خود را در خدمت اسرای دیگر قرار دهیم در جهت رشد فکری و فرهنگی آنها کوشش کنیم برای همین منظور کمیته هایی را با عنوان کمیته ی روز شمار جنگ تشکیل دادیم که تاریخ دو ساله ی جنگ را به صورت روزشمار تدوین می کردیم و در اختیار اسرایی که در ابتدای جنگ اسیر شده بودند قرار می دادیم و در سالهای بعد، کمیته ی روز شمار شده بودند قرار می دادیم و در سالهای بعد کمیته روز شمار انقلاب را که در آن تاریخ انقلاب اسلامی را تدوین می کردیم ، تشکیل دادیم تا اسرا اطلاعات بیشتری نسبت به پیروزی انقلاب اسلامی داشته باشند. منابعی هم که در تدوین روز شمار ها به کار می بردیم عبارت بودند از اطلاعات موجود در حافظه هایمان و همفکری با سایر همبندان و گاهی استفاده از مطالبی که خانواده ها در نامه هایشان برایمان می نوشتند .ابتدا جمع بندی و دسته بندی مطالب کار بسیار دشواری بود برای نوشتن مطالب از پلاستیک یا پاکت سیمان استفاده می کردیم و در جایی مخفی می کردیم، برای تهیه ی خودکار هم با مشکل مواجه بودیم، خودکاری که برای نوشتن نامه به ما می دادند میله ی آن رادر جایی به دشواری پنهان می کردیم تا درموقع نیاز در خدمت به نظام استفاده کنیم که همه ی اینها برای من سرمایه های اصلی دوران اسارت است. دنیای اسارت دنیای بسیارسختی است که تنها باارتباط با خداو توسل به ائمه (ع) سختی ها برای آدمی قابل تحمل می شود ارتباط با خانواده هم در آن شرایط در تقویت روحیه ما مؤثر بود. توسط صلیب سرخ نامه هایی از طرف خانواده به دستمان می رسید که ما هم می توانستیم به آنها پاسخ دهیم اما در ارسال نامه ها نکته ای قابل توجه وجود داشت و آن اینکه تا سال 65 قبل از اینکه منافقین سانسور نامه های اسرا را به عهده بگیرند به خوبی می توانستیم با مسؤولان کشور در ارتباط باشیم ، برای دفتر امام(ره) و رئیس جمهور وقت (مقام معظم رهبری) نامه هایی ارسال می کردیم که امام می فرمودند: من فرزندان در بندم را همیشه دعا می کنم و آرزو می کنم روزی آنها را ببینم و یا نامه هایی که از طرف مقامات کشوری فرستاده می شد، بیشتر حاوی مطالبی بود که امیدواری به آینده و پیروزی نظام اسلامی در جنگ و همین طور توصیه های اخلاقی را مطرح می کرد، که همه ی اینها در آن شرایط برای ما مایه ی آرامش بود.
* تلخ ترین خاطره طی دوران اسارت برای شما چه بود ؟
تلخ ترین خاطره دوران اسارت خبر ارتحال جانسوز حضرت امام(ره) بود. اگر اسرا در قلب دشمن شکنجه ای را تحمل می کردند یا گرسنگی و اهانت و تحقیر را به جان می خریدند تمام آرزویشان این بود که روزی به ایران برمی گردند و با دیدار چهره ی آسمانی امام(ره) تمام سختی ها و تلخی ها به شادمانی تبدیل می شوداما متأسفانه با ارتحال ایشان اسرای در بند حتی امکان عزاداری برای امام (ره) را نداشتند. بغض ها در گلو خفه می شدو جان ها در سوگ امام(ره) می سوخت اما دشمن بالأخره مجبور شد که بپذیرد اسرا برای امام(ره) بیش از چهل روز عزاداری کنند . به قدری این مصیبت برای ما بزرگ بود که اسرا تا روز ها حتی نمی توانستند غذا بخورند . اما شیرین ترین خاطره هم خبر انتخاب حضرت آیت الله خامنه ای به عنوان رهبری انقلاب و نظام اسلامی بود که اسرا با توجه به شناختی که ازایشان داشتند این آرامش را در آن دوران سخت درک کردند که با رهبری مقام معظم رهبری مسیر انقلاب با همان صلابت و اقتدار دوران امام (ره) پیش خواهد رفت.
آزاده ای که به درجه ی اجتهاد و استادی رسید
علیرضا باریکلو متولد سال 1342 در آذربایجان شرقی ، دکترای حقوق و استاد دانشگاه است. جانباز آزاده ، فرزند شهید و عضو هیأت علمی ، درجه ی اجتهاد و مدرس در حوزه ی علمیه قم. وی در تاریخ 29/10/60 در تنگه ی چزابه از ناحیه ی چشم راست، پای راست و دست چپ جانباز می شود و مجروح به دست عراقی ها می افتد و بعد از تحمل 7 سال شکنجه و آزار سال 67 آزاد می شود.
ابتدای اسارت به العماره منتقل می شود و بعد بغداد و از آنجا 4 ماه در الانبار سر می کند و دوباره به اردوگاه موصل 2 قدیم و 45 روز بعد به موصل یک قدیم منتقل شده و تا هفدهم شهریور 61 اسارت را در این اردوگاه می گذراند. یک سال در موصل 3 و بعد در اردوگاه موصل (الرمادی) مشهور به جهنم اسارت منتقل می شود و تا سوم بهمن 67 که آزاد می شود، در این اردوگاه مخوف اسارت را تحمل می کند از این رو این آزاده در بیشتر اردوگاههای عراق سر کرده و خاطرات بسیاری از دوران اسارت دارد این استاد دانشگاه سال سوم دبیرستان به بسیج پیوست و عازم جبهه شد . او از اسارت چنین می گوید: عراقی ها در ابتدا اصلاً اعتقادی به اسیر و دخالت صلیب سرخ نداشتند. فکر می کردند که در نهایت تا چند ماه جنگ را با پیروزی به پایان می رساندند. به همین دلیل در ابتدا تا سال 61 ما را در وضعیت نابسامان و بشدت غیر انسانی نگهداری می کردند تا بالأخره با فشار جامعه ی جهانی مجبور به پذیرش نمایندگان صلیب سرخ و دادن امکانات اولیه و محدودی به آزادگان شدند.
در اسارت با مساعدت صلیب سرخ یک سری کتاب آموزشی به ما دادند و بچّه ها برای تحمل پذیر ساختن اسارت مشغول آموزش به یکدیگر و تعلیم قرآن ، نهج البلاغه، زبانهای دیگر و... شدند. من یک سال زودتر از بقیه ی آزادگان به ایران آمدم و در خلال دیدارها و سخنرانی هایم در مکانهای مختلف به مدارس رزمندگان رفتم و تصمیم گرفتم تحصیل را ادامه دهم . به سرعت دوباره سوم نظری را در یک ماه خواندم . چهارم را در حالی پی گرفتم که با رحلت حضرت امام مصادف شد و بشدّت در روحیه ام تأثیر گذاشت . فکر می کردم که دنیا به آخر رسیده . زیرا ضربه ی سهمگینی به ما وارد شده بود. من علاوه بر تحصیل در دانشگاه دلم می خواست در حوزه هم تحصیل کنم . به من گفتند کتاب لمعه و اصول مظفر را بخوان و امتحان بده. آنقدر تحت تأثیر رحلت امام(ره) بودم که قدم می زدم و می گریستم و در حال خود نبودم . برای خرید کتاب لمعه به بازار رفتم . روی شیشه ی یک مغازه نوشته شده بود (کباب لقمه) من رفتم داخل کبابی تا کتاب لمعه بخرم ولی بعد از داخل شدن دریافتم که چقدر سرگردان و گیج بوده ام . تا یک روز که برای خواندن نماز به مسجد رفتم و انگار یک نفر به من گفت : امام رحلت کرده است ولی تکلیف که نمرده و از بین نرفته است . این فکر باعث شد که بر غم و اندوه چیره شوم و در عرض 6 ماه تحصیلات 3 سال را بگذرانم و در دانشگاه پذیرفته شوم در عین حال تحصیلات حوزوی را هم ادامه دادم. باریکلو با روحیه ی بسیار و عزمی آهنین بعد از تحمل غم شهادت پدر بسیجی اش در سال63 در مریوان، جانبازی و تحمل 7 سال اسارت از وقت خود برای خدمت به خلق و کسب فضایل علمی و اخلاقی بشدت بهره ی مفید برده است. وی در مورد ایثارگری و خصوصیات یک ایثارگر می گوید: ایثارگر نمونه شخصی است که با وجود نیاز مبرم فردی به چیزی؛دیگران را بر خود مقدم می دارد .
این استاد دانشگاه تأثیر تجلیل از فرهنگ ایثارگری و ایثارگران را بر اجتماع چنین بیان می کند که یک مسأله ی ایثارگران است و دیگری انقلاب و اجتماع و ایثارگران برای خداوند دست به فداکاری زده اند و با خداوند طرف حساب هستند .
مردانی که بی پا می روند ،راهی که بی پا طی می شود.
حاج فریدون ابراهیمی یکی از بزرگمردان در 8/10/1345 در شهر خوشکبیجار استان گیلان دیده به جهان گشود ؛ اما اصالتاً از خلخال است و بزرگ شده ی روستایی به نام بلیل از حومه ی شهر خلخال .
وقتی برگ های زرین دفتر خاطراتش رااز زبان خودش به طور شفاهی ورق می زنیم فعالیت های سیاسی و فرهنگی زیادی از همان دوران مدرسه اش به گوش می خورد.حاجی با خنده ای شیرین در حالی که چای می خورد می گوید : زمان انقلاب ، پخش اعلامیه های امام (ره ) یکسال از درس و مشقم انداخت . یک سال به خاطر همین قضیه دو ساله شدم مادرم می گفت ، بچه های مردم از تنبلی زیاد رفوزه می شوند ؛ اما بچه ی من از زرنگی بیش از اندازه! او از خانواده ای کاملاً مذهبی و متدین در روستا بود . پدرش نجاری می کرد و حاجی نیز به قول خودش بعد از ظهرهای مدرسه پیش می رفت و تیر و تخته را میخ می زد .پایگاه و مسجد و منبر و حتی تک تک آدم های خانه های روستا مدیون دستان کارگشای اوست . این را تمام اهالی روستا می گویند . آنها راضی اند نام حاجی را بر سر در پایگاه و مسجد و حتی خانه هایشان حک کنند . هر بار حاجی این حرف ها را می شنود ناراحت می گوید : هر چه کردیم ، وظیفه بود .
اما اهالی می گویند : این کارهای حاجی از وظیفه و خدمت هم گذشته است . شب و روز او شده است آسایش مردم . از آسفالت معبر دور افتاده گرفته تا برق کشی و کانال کشی جاهایی که بی کدخدا مانده است . خودش تقاضا می دهد خودش دنبال کارها می افتد و تا پایان کار سر کارگرها و کارفرماها می ایستد و از نان و آبشان کم نمی گذارد تا کار تمام شود . در خیابان دکتر باهنر ، کوچه ی شاهد در خانه ای محقر زندگی می کند . زنگ در خانه شان را که زدم صدای حاجی بلند شد که : بفرمایید ! در باز است .از نماز صبح ، درب به روی همه باز است . باور نمی کنم که او نمی تواند ببیند ؛ چرا که او مرا شناخت ! شاید از روی قدم هایم ! من از بچگی حاجی را می شناسم ، از بچگی این سؤال ما شده بود که او می بیند یا نه ! چون همه را بدون آنکه حرفی زده باشند از صدای پاهایشان می شناسد؛ حتی در شلوغی خیابان . صدایم می کند و مرا به نام می خواند .حالا که بزرگ شده ام می بینم او صاحب چشمان خدایی است . بی هیچ گله ای ، زور دستان ترکش خورده اش را به چرخ ها وارد می کند و چرخ ها می چرخند ، زمان می چرخد و او می رود . ساکت . آرام .
مادرم می گوید او خدا را حس کرده است ، من می گویم از کجا معلوم که خدا را ندیده باشد ! پدرم می گفت به خاطر همین ، چشم دنیایی اش را به صاحبش پس داده است . در کمتر خانه ای از شهر ما پیدا می شود که یک شب حرف حاجی و خوبی هایش در آن نباشد . از در که وارد حیاط می شوم ، قبل از من سلام می دهد ، قبل از من احوال پرسی می کند و قبل از این که من چیزی گفته باشم ، دستم را می گیرد و تا خودم را پیدا کنم می بینم در اتاق ، درست روبروی حاجی روی پتویی نشسته ام . دختر کوچکش برایمان چایی می آورد . حاجی سه دختر دارد ، یکی از دیگری با ادبتر .رو در رو با من حرف می زند . منتظرم که بگوید از دنیا چه می بیند و چه می کشد ، گوشم را تیز کرده ام تا هر چه را که می شنوم ، بفهمم خوب بنویسم .
او تعریف می کند که سال 1360 به جبهه رفته است . من سرانگشتی حساب می کنم می بینم 16 سال داشته است و سریع بدون آنکه از حاجی چیزی بپرسم ، با خود می اندیشم : حاجی هم لابد مثل خیلی از بچه های جنگ ، به جای پدرش انگشت بر رضایت نامه ی اعزام زده است . حاجی لبخندی زد و گفت : شست پام درست اندازه انگشت سبابه ی پدرم بود . با شست پام اثر انگشت های پدرم را زیر رضایت نامه گذاشتم. بهانه ام این بود که انگشت پدرم را اره برقی بریده است .
از حاجی می خواهم از مجروحیتش تعریف کند :
سال 61 درست بعد از یکسال اعزام در کردستان بر اثر انفجار مین از ناحیه ی دو پا و دو چشم و ترکش هایی که در بدن دارم تا حدود 70 درصد از بدنم را در جبهه به یادگار گذاشتم .
همسرش می گوید : حاجی سه بار برای معالجه به آلمان اعزام شد تا دردهایی که می کشد کمی فارغ شود .
دختر کوچک حاجی آلبوم عکس های ورزشی را رو می کند .
حاجی می گوید : حداقل بیست و پنج نفر هم سن و سال تو رو تو زمین فوتبال مربی گری کرده ام . و من در فکر حساب و کتاب کارهای نکرده ی حاجی هاج و واج مانده ام . از خودم سؤال می کنم ، حاجی چه کاری مانده است که نکرده باشد !؟
از او جریان ازدواجش را جویا می شوم . لبخندی بر لبانش نقش می بندد و با همان فرهنگ بسیجی و جبهه ایش می گوید :
بعد از چند سال مجروحیت ، این بار در خانه ی خودم زیر آماج توپ و تفنگ مادرم قرار گرفته بودم که باید ازدواج می کردم .
همسرم توسط یکی از آشناها معرفی شد . از خانه برای تعیین و تکلیف به خانه شان رفته بودند . خانواده شان بخاطر مجروحیت من راضی نبودند ؛ اما همسرم با رضایت و اصرار خودش ، خانواده را راضی کرد.
جانباز شیمیایی 70 درصد : (سید محمد موسوی از اصفهان)
ریه ی مصنوعی برای من برابر با زندگی است.
در سن 16 سالگی با هدف حفظ آرمان ها و نظام جمهوری اسلامی به جبهه اعزام شد . در عملیات های فراوانی در غرب و جنوب کشور از جمله فتح المبین و کربلای 5 شرکت کرد و عاقبت در سال 67 و زمانی که در تیپ جوادالائمه (ع) خدمت می کرد در فاو بر اثر بمباران شیمیایی مجروح شد و از آن زمان تا کنون تحت مداوا قرار دارد . موسوی با بیان اتفاقاتی که در طول دفاع مقدس و سال های پس از جنگ برای او رخ داده می گوید : نزدیک به 90 درصد علت عقب نشینی از فاو بر اثر حمله ی عراق با سلاح های شیمیایی بود که باعث شد نیروهای ما تمامی پدافندهای خود رااز دست بدهند و دشمن بعثی نیز توانست به همین شیوه فاو را پس بگیرد . بیشتر رزمندگانی هم که در این عملیات شرکت داشتند در اثر بمباران شیمیایی شدیداً مجروح شدند که من هم یکی از آنها بودم . سپس به پشت جبهه در قسمتی در رحمانیه منتقل شدیم ، اما به محض رسیدن به آن منطقه مطلع شدیم رحمانیه نیز مورد حمله ی سلاح های شیمیایی قرار گرفته بود .
ما را به نزدیکی کارخانه ی ذوب آهن در جاده ی خرمشهر بردند و در آن مکان اسکان دادند که به علت شدت مجروحیت از ناحیه ی ریه و همچنین چشم ، پوست و ناحیه ی اعصاب ناشی از گاز خردل به بیمارستان انتقال یافتم و از آن زمان به بعد تا کنون از مشکل ریه رنج می برم و مداوای من هم در حال حاضر در بخش آسیب شناسی بیمارستان بقیه الله (عج) انجام می شود .
از همان اول مجروحیت از بیماری رنج می بردم و سرفه های سرسام آوری داشتم که ناشی از عفونت شیمیایی و انسداد شدید ریه من بود . اخیراً نیز توسط دستگاه NIV (ریه مصنوعی ) که ساخت یک شرکت آمریکایی است و برای اولین بار در ایران بر روی من آزمایش می شود تنفس می کنم که با کمک این دستگاه تمام عملیات ریه بر روی یک کارت ثبت و هر دو ماه یکبار مورد بررسی پزشکان داخلی و خارجی قرار می گیرد . البته مشابه این دستگاه را نیز قبلاً پزشکان خارجی بر روی من امتحان کرده بودند ،اما خراب شد . در گذشته هم به علت عفونت ریه بر اثر استفاده ی زیاد از داروی کورتون از لگن تا مچ پا دچار پوسیدگی استخوان شده ام که حتی به درستی قادر به راه رفتن نیستم .
دراصفهان دکتر متخصّص در زمینه ی درمان جانبازان شیمیایی وجود ندارد ، بنابراین ناچارم ماهی یکبار به تهران اعزام و یا پزشکان از تهران برای معاینه به این جا بیایند که این امر مشکلاتی را برایمان فراهم کرده است . طی چند سال گذشته دانشکده ی پزشکی شیمیایی بقیه الله (عج) نسبت به آسیب شناسی جانبازان شیمیایی فعالیت هایی را به سرپرستی دکتر قادری انجام می دهد که در سال های اخیر با انجام آزمایش هایی بر روی تعدادی جانبازان شیمیایی که انسداد ریه پیدا کرده بودند متوجه شده اند همگی مبتلا به بلوک قلبی و پوسیدگی استخوان می شوند و دائماً اکسیژن خونشان تغییر می کند . به همین دلیل جانبازانی که جزو جانبازان شیمیایی شدید بودند جدا کرده و مستقیماً درمان آنها را بر عهده گرفتند ،اما پزشکان به علت نداشتن تجارب در زمینه ی درمان بیماران شیمیایی دائماً در حال پیدا کردن تجربه های جدید بوده و هستند و متوجه شده اند که چندین سال بعد از مجروحیت آسیب های فراوانی به جانبازان و حتی کسانی که کمترین مجروحیت را داشته اند وارد می شود .
در مصاحبه هایی که با خبرگزاری های خارجی داشتم به آنان گفتم کشورهای اروپایی به خصوص آمریکا که اجازه ی استفاده ی سلاح شیمیایی را به دولت عراق علیه جمهوری اسلامی که به دفاع از مرز و بوم خود برخاسته بود دادند، مسؤولیت چنین جنایتی را بر عهده دارند و باید پاسخگو باشند . 11 نفر از جانبازان شیمیایی مسؤلیت اعتراضات را برعهده گرفته اند و اخیراً نیز با وکالت یک وکیل در دادگاه هلند شکایت نامه ای تنظیم شده و در حال پیگیری موضوع هستند،اما ما به عنوان جانباز شیمیایی از دولتمردان می خواهیم که در این پیگیری کمک کنند که اگر این موضوع در دادگاههای بین المللی مورد بررسی قرار نگیرد و گناهکاران محکوم نشوند در آینده کلیه کشورها به خصوص کشورهای اسلامی در خطر قرار می گیرند چرا که کشورهای غربی نشان داده اند به خاطر منافع خود حاضرند هر کاری را انجام دهند.
قبل از این که آمریکا به عراق حمله کند در مصاحبه ای که خبرنگار CNN با من در مورد سلاح های شیمیایی انجام داد ، گفتم : زمانی که جمهوری اسلامی برای اولین بار مورد ی حمله شیمیایی نیروهای عراقی قرار گرفته بود چرا هیچ یک از رسانه ها این اخبار را منعکس نمی کردند و معتقدم دولت آمریکا برای حفظ منافع خود و نفت خلیج فارس می خواهد به عراق حمله کند و لازم نیست شما خبرنگاران خارجی برای ما دایه ی مهربان تر از مادر باشید .
موسوی همچنین در خصوص ارتباط نسل امروز با نسلی که در جنگ به دفاع از کشور پرداخت می گوید : نهادهایی که در زمینه ی دفاع مقدس فعالیت می کنند مسؤولیت سنگینی بر عهده دارند و موظفند ارتباط نسل دیروز و امروز را که در حال حاضر فاصله ای بین آنان ایجاد شده است به هم نزدیکتر کنند و نقش رسانه ها به خصوص صدا و سیما در این میان پر رنگ تر به نظر می رسد . اما به نظرم این فعالیت ها کم بوده و مسؤولان نتوانسته اند پل ارتباطی میان ما و نسل جدید را به خوبی بر قرار کنند .
امروز دشمنان قصد دارند سه چیز را در میان جوانان القا کنند . یکی فاصله گرفتن از دین ، دیگری ایجاد فحشا و منکرات و سوم تحریک جوانان به گرایش به مواد مخدر . اما در همین حال معتقدم نسل حاضر ، نسلی فهیم و باشعور است که اگر درک کنند در دوران دفاع مقدس چه فداکاری هایی صورت گرفته است خود به خود به سمت حقایق آن دوران گرایش پیدا می کنند و دیگر نیازی به پیام ما نیست .
زهره گلستان نژاد- همسر این جانباز شیمیایی – نیز به خبرنگار ایسنا می گوید : با وجودی که از وضعیت آقای موسوی خبر داشتم با کمال رضایت با وی ازدواج کردم و الان هم با وجود مشکلات فراوان از زندگی خود راضی هستم .
شهداء،جانبازان و همین طور جانبازان شیمیایی که با مشقّات فراوانی زندگی می کنند باید به مردم شناسانده شوند چون روزی این انسان ها برای این جامعه خدمت کرده اند و شاید برخی جانبازان شیمیایی به ظاهر وضعیت مناسبی داشته باشند ، اما از درون بسیار خرد و شکننده هستند و نباید رفتارها به گونه ای باشد که از جامعه طرد شوند. هر چند معتقدم جانبازان شیمیایی در جامعه ما مظلوم واقع شده اند .
گفتنی است ، سید محمد موسوی جانباز شیمیایی در تاریخ 14/1/42 در اصفهان متولد شد و دارای 2 فرزند با نام نرجس 13 ساله و مهدی 9 ساله است .
در هنگام مصاحبه ی خبرنگار ایسنا با این جانباز شیمیایی ، وی بدون داشتن ماسک تنفس به سختی قادر به صحبت کردن بود نزدیک هشت ماه است که از دستگاه جدید NIV (ریه مصنوعی ) استفاده می کند و بدون آن تنفس برایش ممکن نیست . بنا به گفته ی همسرش آخرین باری که او را قبل از استفاده از دستگاه ریه ی مصنوعی به بیمارستان منتقل کردند وخامت حالش به قدری بود که خانواده شان از ادامه ی زندگی این جانباز ناامید شده بودند و حالا که او مجبور است از این دستگاه استفاده کند قادر به بیرون رفتن نیست و محبوس بودن او در خانه که حبس همسر و فرزندانش را هم در پی داشته او را سخت آزرده می کند .
شاید فرزندان این جانباز نتوانند همانند دیگر افراد جامعه به گردش و تفریح بروند ، اما با همه ی این سختی ها آنها پدر را بسیار دوست دارند و هر روز برای سلامتی اش دعا کنند . نرجس دختر جانباز موسوی به پدرش افتخار می کند تا آرزوی پدر را تحقق بخشد .
هنگام مرور خاطرات انگار در آسمان قدم می زند : (جانباز اسماعیلی)
شهدا و جانبازان اسطوره ای شدند که هیچ گاه به حقیقت واقعی خود مبدل نشدند و حال ما کجا وآنان که تمام زندگی شان را در گذشته خلاصه کرده ودر گوشه ی تخت خود تنها با یادآوری لحظات شیرین آن دوران زندگی حال خود را سپری می کنند کجا؛ چرا؟
این بار به سراغ «جعفر سهیل اسماعیلی» جانباز 25 درصد رفته ایم که یکی از این قهرمانان است و سال هاست روی تخت خود در طبقه ی دهم بیمارستان ساسان بستری است و طی سال های بستری هیچ یک از افراد خانواده اش را در کنار تخت خود ندیده است .می گویند وچرا به عیادتش نمی آیند، هیچ توضیحی نمی دهد.
وی که از ناحیه ی سر،صورت، فک،دندان،چشم،کمر،پای راست وموج انفجار مجروحیت دارد،در سال 1365 به عنوان سرباز وظیفه به جبهه های حق علیه باطل شتافت ودر سال 1366 نیز بالشکر 27 محمد رسول الله (ص) و در یگان دریایی به عنوان غواض به صورت داوطلبانه راهی جبهه های حق علیه باطل شد.
زمانی که از خاطرات خود سخن می گفت، انگار در آسمان هم قدم می زند، می گفت: سختی های دوران جنگ با خوشی گذشت، وضعیت آن زمان با این زمان خیلی متفاوت است، زمانه عوض شده ، زندگی ها نیز ، جوانان ، بچه ها و خانواده همگی عوض شده اند.
ما برای خدا کار می کردیم و می جنگیدیم، ولی حالا باید برای دیگران و با هزاران منّت ، ای کاش مسؤولان هم مقداری برای خدا ودر راه رضای او به حرف ما گوش می کردند، وکاری را انجام می دادند نه برای بنده ی خدا. وآن وقت بود که می خواستم دیوارها رابا تمام لکه های سبز وسفید وسیاهش در برابر عظمت وبزرگی آنها پنهان کنم ،آخر آنها لیاقتشان بالاتر از این اتاق است. او که قبل از جنگ تحمیلی در دانشگاه صنعتی شریف مهندسی برق و مکانیک تحصیل می کرد ،اکنون باهر نفس کشیدنی یک آه را نیز چاشنی آن می کند.
او شاید در هیچ عملیاتی حضور نداشته ، اما باز هم از هر جایی نشانی باخود به یادگار دارد؛ از کردستان ، دیواندره و سقز گرفته تا جنگ های تن به تنی که تمام زندگی اش را در آن لحظات به پایش ریخته بود ، آنقدر با شور وهیجان از آن لحظات سخت سخن می راند که تو هم صدای وز وز ترکش ها را با تمام وجود می شنیدی . هنگامی که گفت باید سوخت و ساخت ، با همه چیز و همه کس باید ساخت ، از ما که گذشت ، چند روز بیشتر یا کمتر بالاخره ما هم می رویم ؛ و چشمان کم سو و دستان بی توانش را به سمت دیگرکشاند تا قطرات اشکی را که از چشمانش سرازیر بود نبینم ، فهمیدم که من هم باید بروم و او را با تمام دلتنگی هایش تنها بگذارم . ای کاش می توانستم تمام لحظات زندگی ام را برای یک لحظه آرامش او بدون هیچ درد و غمی بدهم تا او هم بعد از 19 سال تحمّل درد و رنج و سختی به آرامش بیندیشد.
یک لحظه دوران اسارتم را با هیچ چیز عوض نمی کنم(فریبرز خوب نژاد)
از این که به جبهه رفته است پشیمان نیست! از این که رفتن را به ماندن ترجیح داده است، در پوست خود نمی گنجد !امااز اینکه از قافله ی شهدا عقب مانده است،افسوس می خورد.این بار سراغ آزاده و جانباز 50 درصد دفاع مقدس می رویم، چهره ای شاد وبشاش دارد ، اما در پشت این چهره خاطرات تلخ زیادی نهفته است ! خاطراتی که یاد آور پرپر شدن دوستان نزدیک اوست، دوستانی که بیشتر آنها از بچه های تیپ الغدیر یزد بودند.
فریبرز خوب نژاد در سال 1344 در شهر بهمئی استان کهگیلویه و بویر احمد به دنیا آمده است و دارای مدرک لیسانس علوم سیاسی از دانشگاه تهران و دانشجوی کارشناسی ارشد در رشته ی کارگردانی است . وی از سن 16 سالگی وارد جبهه های حق علیه باطل شد و پس از چندین بار حضور در جبهه هاای حق در آخرین حضور خود در عملیات بدر توسط نیروهای دشمن مجروح و اسیر شد. وی که حدود 66 ماه در بند اسارت در شرایط بسیار سخت و دشوار به سر می برد، حاضر نیست یک روز از اسارتش را به کل دوران زندگی اش عوض کند و می گوید: روزهای اسارت را نه به خاطر این که هر لحظه آن برای ما آزاده ها مرگ بود ، بلکه به خاطر آموخته هایی چون دفاع از استقلال و دفاع از اصول دینی و مذهبی عوض نخواهم کرد .
از او در مورد ورودش به جبهه می پرسم.
شروع جنگ تحمیلی سن کمی داشتم و درونی پر شور و اشتیاق ، مدام به دنبال این بودم تا هر طور شده خود را به جبهه برسانم. از این که درس می خواندم عذاب می کسشیدم. ! آن زمان در مدرسه ی شهید بهشتی تحصیل می کردم، در مدرسه انجمنی به نام گروه مقاومت تشکیل شده بود که افراد آن از بچه های بسیج مسجد محله بودند.
برخی از فعالیت های این گروه مقاومت تبلیغات اعزام نیرو ، کمک به مردم و خانواده های شهدا بود.حضور فعال گروه مقاومت در روستاهای اطراف شهر با خود روهای دولتی برای تبلیغات اعزام نیرو و کمک های دیگر بسیار با شکوه بود.
هر لحظه که از حضورم در میان گروه مقاومت دبیرستان شهید بهشتی می گذشت ، به بسیج و افرادش علاقه مند تر می شدم. ما شیوه های عجیبی داشتیم که هر بدی را خوب می کرد ، یا کسی که نیاز به کمک داشت بدون اینکه کسی بفهمد به شخص یا خانواده ی نیازمند کمک می کردیم . هر چه بیشتر از آشنایی ام با افراد گروه می گذشت علاقه ی من به جبهه و جنگ بیشتر می شد.
یک روز سپاه پاسداران از منطقه 9 یکی از 10 مناطق اعزام نیرو کشور که شامل استان های کهگیلویه و بویر احمد فارس ، هرمزگان ، بوشهر، وشیراز است درخواست نیرو کرد و من موفق شدم به مرکز منطقه 9 شهر شیراز بروم . از این که من را قبول نکنند استرس و اضطراب شدیدی داشتم . سرانجام نتوانستم برگه ی اعزام را از متصدی اعزام در یافت کنم و مرا برگرداندند. خاطرم است نوجوان های زیادی که سن شان هم از من کمتر بود در گردان های مختلف حضور داشتند . ولی انجام می شد و این سعادت بزرگ در آن موقع نصیب من نشد. در نهایت بهمن سال 60 توانستم به پادگان شهید دستغیب کازرون جهت آموزش اعزام شوم. شرایط سختی در آنجا حاکم بود ، بچه های کم سن و سال همانند من وارد عرصه جدیدی شده بودند . حدود یک ماه در آنجا تحت آموزش های آبی و خاکی قرار گرفتیم . با این که آموزش ها فشرده و سخت بود ولی همبستگی و علاقه میان بچه های رزمنده بیشتر می شد. بعد از گذشت یک ماه به همراه دوستانم به مرخصی آمدیم.چند روز بعد سپاه پاسداران اعلام کرد تعداد زیادی نیرو را می خواهد به گردان تیپ المهدی اعزام کند . با شنیدن این خبر دیگر آرام و قرار نداشتم . در پوست خود نمی گنجیدم . بلافاصله به پایگاه پنجم شکاری امیدیه اهواز برای تقسیم به گردان های تیپ المهدی اعزام شدیم . فرمانده وقت تیپ المهدی (عج) سردار سرتیپ حاج علی فضلی بود . وی برای تکمیل نیروهای گردان شخصاً در پایگاه تقسیم نیرو حضور یافته بود. همگی ما همراه حاج علی فضلی به گردان 919 تیپ المهدی(عج) راهی شدیم ، پس از رسیدن به مقرّ حاج علی ما را به شهید محمود ستوده ، فرمانده گردان تحویل داد و بعد برای گردان سخنرانی کرد.
من و دوستانم که از همه جا بی خبر بودیم تازه فهمیدیم حاج علی برای عملیات امشب می خواهد سخنرانی کند. حاج علی می گفت : امشب می خواهد سخنرانی کند. می گفت : امشب شب بزرگی است ، اگر جاده ی خرمشهر- اهواز را بتوانیم از تصرف دشمن در آوریم با تصرف این جاده کمک بسیار بزرگی برای عملیات های بعدی و رزمندگان دیگر کرده ایم. خوب نژاد با چشمانی پر از اشک می گوید: حاج علی آخر صحبت هایش همه بچه ها را مهمان آقا ابا عبدالله الحسین(ع) کرد و یاد آور شب عاشورا در خیمه ی امام حسین(ع) شد و گفت: بچه ها ما ادامه دهنده راه شهدا هستیم ، شاید فردا دیگر برگشتی در کار نباشد. هر کی می خواهد برود ، الان بلند شود و برود. امشب شبی است که برای خیلی ها پاسپورت صادر می شود ، هر کسی حکم رهایی اش را گرفت ما را هم شفاعت کند .
خوب نژاد ادامه می دهد: بالأخره زمان حمله فرا رسید و رزمندگان ما با شجاعت هر چه تمامتر به سمت عراقی ها حمله کردند، بچه ها جانانه می جنگیدند و عراقی ها هم به سختی دفاع می کردند، این عملیات راهی برای آزاد سازی خرمشهر و نواحی اطراف آن بود و ما توانستیم به لطف الهی جاده را از تصرف دشمن در بیاوریم و پس از آن عملیات بزرگ و به یاد ماندنی بیت المقدس رخ داد و رزمندگان اسلام با شجاعت و درایت تمام توانستند خرمشهر را آزاد کنند و من هم از این شب بزرگ بی بهره نماندم و از ناحیه ی دست راست مجروح شدم.

- ساختن و تهیه ی برنامه های آموزشی با به کارگیری وسایل پیشرفته ی الکترونیکی و رایانه ای و وسایل صوتی و تصویری همچون: تهیه ی سی دی، نوار ویدیویی، نوار کاست و ...
- تهیه ی کتب، نشریات رنگی و جذاب در زمینه های مختلف که با مشاوره ی افراد متخصص در زمینه های فرهنگ، هنر، روانشناسی و ... انجام گرفته باشد.
آموزش بازی های گروهی و فردی که به هر طریق تداعی کننده ی روزگاران جبهه و دفاع مقدس باشد.
-پذیرایی مختصر از خردسالان در مهدها و مراکز، با ابزارهایی که نماد جبهه و جنگ را در خاطره زنده می سازد.
- استفاده از تلاش های نقالان و قصه گویان چیره دست در زمینه ی داستانسرایی قصه هایی که مفاهیم جبهه و دفاع مقدس را داشته باشد.
- تهیه و نمایش فیلم ها و برنامه هایی که جذابیت آن برای خردسالان بسیار بالاست، همچون کارتون ها، انیمیشن ها و ...
- برگزاری جشن ها و مراسم شادی و سرور در مهد کودک ها، بخصوص در روزهایی که با دفاع مقدس و هفته ی بسیج مقارن باشد و نامیدن آن در روز در مهدکودک ها به نام جشن تولد بسیج و .. و آماده کردن کلیه ی امکانات و شرایط، جهت ماندگار ماندن آن روزها دراذهان خردسالان.
- آموزش های تخصصی و کاربردی مربوط به جبهه و دفاع مقدس به کادر آموزشی مهدکودک ها و مراکز نگهداری کودکان پیش دبستانی.
- تا حد امکان سعی شود در مهدکودک ها برای ساعت اندکی هم که شده، از نیرو و خدمات خواهران توانمند و ارزشی استفاده گردد، آن هم با مهارت های خاص خود که خاطره ی خوبی در اذهان خردسالان برجای گذارد.
- کنترل مهدکودک ها از طرق غیرمستقیم و اطلاع یافتن از افکار و اقدماتی که در مهدها و مراکز نگهداری کودکان جریان دارد تا خدایی نکرده به سمت و سویی نباشد که خردسالان ما را از مفاهیم ارزشی دور سازد.
معنا و راهکارهای انتقال ارزشهای دفاع مقدّس در دانشگاهها به نسل سوم انقلاب :
مفهوم فرهنگ ایثار و شهادت و چیستی آن :
ایثار در لغت به معنای « برگزیدن » ، عطا کردن ، غرض دیگران را بر غرض خویش مقدم داشتن ، منفعت غیر را بر مصلحت خود مقدم داشتن می باشد و شهادت عبارت است : از« مجموعه ی باورها و آگاهی ها ، آداب و اعتقادات و اعمالی که موجب وصول انسان به عالی ترین درجه ی کمال یعنی مرگ آگاهانه در راه خدا می شود . »
ایثار یک واژه ی عام است و در همه ی مکاتب و فرهنگها وجود دارد اما در اسلام مفهومش از برتری خاصی برخوردار است و هر تلاش ، فداکاری ، بخشش و جایگزینی را ایثار نمی گویند بلکه پیش زمینه هایی مانند اخلاص در راه خداوند لازم دارد . ایثاراز خودگذشتن است و نگاه ایثارگر،به آسمانها است زمانی همه ی عوامل فرهنگی ابتدا عمدی و آگاهانه بوده اند اما در صورتی فرهنگ محسوب شده اند که از حالت عمدی وآگاهانه در آیند زیرا یکی از عناصر مهم شهادت وایثارگری آگاهی ، عقلانیت و خدامحوری است و این را نمی شود به صورت رفتارهای خود جوش ترویج کرد .
فرهنگ ایثار و شهادت از دیدگاه امام خمینی (ره)
ایشان برای شهادت چنان ارزش واهمیتی قائل بودند که در آثار مکتوب و بیانات خویش آن را توصیف وتبین نموده اند و از آن به فوز عظیم، توفیق عزت ، عزت ابدی ، سعادت ابدی ، چراغ هدایت ملتها ، افتخار جاودانی ، اوج بندگی و سیر وسلوک در عالم معنویت، هدیه ای برای افراد لایق ، آزدی روح ، رهایی از زندان ، عامل پیروزی ، دیدن جمال جمیل وجلّ وجلا ، شیرین تر از عسل و ... یاد می کند . ایشان ایثارگری و شهادت را میراثی گران بها می دانند که از اولیا وانبیا به ارث رسیده است .
رئیس جمهور :
فرهنگ ایثار و شهادت یک هدیه الهی است
دکتر محموداحمدی نژاد رئیس جمهور اسلامی ایران گفت : خداوند به ما وعده ی نصرت داده است و ما در مقابل استکبار و مستکبرین سر سوزنی نگرانی نداریم.
رئیس جمهوری در جمع ایثارگران استان گیلان در مصلای رشت افزود : دولت امروز در شش جبهه ی سنگین درگیر است و مستکبرین با همه ی قوا بسیج شده اند تا حرکت رو به جلوی ملت ما را قطع کند. رئیس جمهوری با نام بردن از جبهه هایی چون سیاسی ، تبلیغاتی، فرهنگی، اقتصادی و علمی که دولت در آنها با مستکبرین درگیر می باشد ، افزود: شما چه کسی هستید که می خواهید صاحب اختیار دنیا شوید و اینکه ملت ایران چگونه زندگی می کند ارتباطی به شما ندارد. دکتر احمدی نژاد با اشاره به اینکه پاسخ ملت ایران به چنگ و دندان نشان دادن دشمنان ، مردن از عصبانیت است ، افزود : اگر ما امروز عزت ، عظمت، استقلال، آزادی و امکان رشد داریم این امور مرهون ایثارگری جانبازان ، شهدا، آزادگان و خانواده ی آنهاست و به شکر خدا با این ملت و حضور ایثارگرانه ی او،راه دخالت قدرت های زور گو در این سرزمین تا ابد بسته شده است.
وی با اشاره به اینکه کربلا مدرسه ی عشق و فداکاری است و ما هر چه داریم از کربلا داریم، افزود : جانبازان ما درس کربلا را به خوبی فرا گرفته و آن را با شیره ی جان خود در آمیختند و شهادت یک عطیه ی الهی است که خداوند به بندگان خاص خود عطا می کند. رئیس جمهور با بیان اینکه فرهنگ شهادت یک هدیه ی الهی برای یک ملت و امت و کسانی است که می خواهند در دنیا با عزت زندگی کنند، افزود: تنها راه در جهت زندگی عزتمند در دنیا داشتن روحیه شهادت است که انسانها را برابر قدرتها بیمه و شکست ناپذیر می کند.
رئیس جمهوری تأکید کرد: دشمنان ملت ایران با فرهنگ شهادت طلبی ، جرأت و جسارت تعدی به ملت ایران را ندارد و می دانند اگر کسی بخواهد به سرزمین و ملت ایران جسارت بکند مردم ما آنچنان پاسخ خواهند داد که آنها مسیر خود را گم کنند . دکتر احمدی نژاد افزود: قدرت های زور گو از این امر عصبانی هستند که فرهنگ رایج گذشته ی آنها امروز از سوی ملت ایران کنار زده شده و با ملتی مواجه هستند که راه خود را پیدا کرده و اگر آنها بخواهند اقدام احتمالی کنند، مردم ما سیلی محکم تری به آنان خواهند زد. دکتر احمدی نژاد با بیان اینکه همه ی مسؤولین در همه ی رده ها به خانواده های ایثارگران مدیون هستند ، افزود : اگر امروز انقلابمان می درخشد و ما شاهد پست و مقام و جایگاهی شدیم ، همه به خاطر ایستادگی ایثارگران است. وی با بیان این مطلب که خداوند راسپاس می گویم که نوکر خانواده ی شهدا هستم و این را نیز با افتخار اعلام می کنم، تصریح کرد: اگر مقامی خارج از فرهنگ ایثارگران حرکت کند شرعاً و قانوناً حق ماندن در دولت فعلی را ندارد و کسی نباید بدون پاسخ و با دست خالی از اتاق مسؤولان بر می گردد.رئیس جمهوری تأکید کرد : جانبازان با عصا و ویلچر و با همه ی مشکلات برای حل مسائل خود مراجعه می کنند و باید به سرعت امور آنها حل شود در غیر این صورت بنده بدون چون و چرا و با فضل الهی با آنها برخورد خواهم کرد. رئیس جمهور افزود: دلسوزترین گروه به ملت و نظام ایثارگران هستند که از همه بیشتر سرمایه گذاری کردند.
پیش از سخنان رئیس جمهور،رئیس بنیاد شهید و ایثارگران در سخنانی گفت: ایثارگران هیچگاه به دنبال خواسته های مادی نیستندو با ی همه وجود در سنگر های انقلاب حضور داشته و دارند .
دراین مقاله به طوراختصار برخی از راهکارهای مؤثردرانتقال و گسترش فرهنگ وارزش های دفاع مقدّس در دانشگاه های کشور را بررسی نموده ودر دو بخش علمی و تبلیغی – فرهنگی به آن می پردازیم .
ا لف- راهکارهای علمی ؛
1- توسعه ی مطالعاتی – تحقیقاتی :
توسعه ی عرصه های مطالعاتی وتحقیقاتی در باب شناخت دفاع مقدّس وارزش های آن، یکی از مهمترین گام ها در جهت انتقال فرهنگ وارزشهای دفاع مقدّس به دانشجویان است چرا که آنان از نزدیک و عمیقاً با آن دوران و ارزشهای آن آشنا می گردند و چون با تلاش و کوشش خود به این نتایج رسیده اند، به آن باور عمیق تری خواهد داشت وهر چه که انسان به آن باور داشته باشد در جهت حفظ و نشر آن می کوشد.
پس این افراد خود تبدیل به ناشران و مبلّغان این فرهنگ وارزش های آن در دانشگاه وحتی نسل های بعدی می شوند. از سوی دیگراین تحقیقات می تواند به عنوان آثار علمی ـــ جهت استفاده ی سایر دانشجویان و اقشار جامعه وحتی نسل های بعدی مورد استفاده قرار گیرد وچه خوب است که با ملاک های علمی به بررسی نقش دفاع مقدّس در حفظ امنیت ، اقتدار ، عزّت سرافرازی ، پیشرفت همه جانبه و خود کفایی کشور در طی سال های پس از آن بپردازیم تا بر یقین ما افزوده گردد. البته این مطالعات و تحقیقات را نباید تنها به دانشجویان محدود نموده، بلکه استادان محترم نیز می توانند در این عرصه نقش بسیار مهمی داشته باشند.

2- بهره گیری از فنون علمی:
جدیدترین روش های علمی و مبانی فکری که در عرصه ی علم وجود دارد، در عرصه ی تبلیغ ونشر فرهنگ مذکور مؤثر است. این روش ها گاه در عرصه ی علمی و گاه به صورت ابزاری در عرصه ی تبلیغی- فرهنگی می توانند مؤثر واقع شوند از قبیل شیوه هایی که در علم روانشناسی ، علوم نظامی ، مدیریت و... مطرح می شوند.
3- تشویق به نگارش مقالات و پایان نامه هایی در این عرصه :
بحث جهادو دفاع از مهم ترین ابواب فقهی- سیاسی اسلام است که هنوز به رغم کارهای صورت گرفته عرصه ی تحقیق و پژوهش در این باب فراوان است و متأسفانه کار چندانی در آن نشده است و پرداختن به آن در قالب نامه و تحقیق در گسترش فرهنگ جهاد و دفاع در دانشگاهها مؤثر خواهد بود.
4- تبیین فرهنگ جهاد و شهادت در دروس آموزش عالی و تربیت معلم :
دروس دانشگاهی اگر با نیم نگاهی به مفاهیم و ارزشهای آن تدوین گردد قطعاً مجال بحث و مناظره و تحقیق در این باب را گسترش می دهد . عرض بنده این نیست که در تمام دروس این نگاه باشد، اما در بعضی دروس ، این نگاه نه تنها زمینه داشته ،بلکه ضروری است،به عنوان مثال در دروس آشنایی با قرآن می توان به مبحث جهاد و دفاع به عنوان یکی از موارد مؤکّد قرآنی و اسلامی اشاره نمود، یا در دروس معارف و وصایای امام خمینی (ره) این مبحث بسیار جای دارد چرا که از موارد عمده ی تأکیدات و وصایای حضرت امام (ره) است.
5-ایجادبانک وپایگاه اطلاعاتی جامع دفاع مقدّس :
ایجادو راه اندازی بانک و پایگاه اطلاعاتی پیرامون دفاع مقدّس و ارزشهای آن ، تأثیر بسزایی در افزایش اطلاعات و آگاهی های کاربران خواهد داشت چرا که در هر زمان ، دسترسی ، به اطلاعات مورد نیاز در این باب داشته تا در آن تفحص کرده و بهره ی لازم را بگیرند.
جای بسی تأسّف است که هنوز پس از سالها شاهد بانک های اطلاعاتی جامع و قابل دسترسی همگان نیستیم و یا اگر همچنین سایتهایی موجود است آن قدر گمنام و ناشناخته اند که کمتر کسی به آنها رجوع می کند.
این خلأ را دانشگاه ها بهتر از همه می توانند پر کنند چرا که هم ابزار علمی آن را داشته ، هم ذوق هنری و تبلیغی آن را و هم توان فکری و فرهنگی لازم را. ضمن آن که ایجاد چنین پایگاهی ، در وهله اول موجب نشر ارزش های دفاع مقدّس نزد دست اندرکاران در پایگاه شده و در وهله ی بعد سایر دانشجویان و استادان با آن آشنا می گردند و از سویی چون این پایگاه به زبان نسل جدید تدوین می شود ،ارتباط گیری با فرهنگ دفاع مقدّس را برای این نسل آسانتر می سازد . این پایگاه می تواند آخرین تحقیقات علمی و پایان نامه ها و مناظره ها و... در باب دفاع مقدّس و ارزشهای دفاع های را نیز در خود جای داده و به کاربران سرویس دهی کند.
6- برگزاری جلسات پرسش و پاسخ :
بحث، مناظره و پرسش و پاسخ ، فارغ از محدودیتها و حبّ و بغض ها و افکار خاص و اگر تنها به انگیزه ی انتقال و فراگیری حق باشد ، یکی از ابزارهای علمی و مؤثر در انتقال مطلب است و دانشگاه یکی از بهترین مراکز جهت این گونه مباحث است که با دعوت از استادان و صاحب نظران می تواند جلسات بحث ، پرسش و پاسخ و... جهت دانشجویان برگزار نماید، تا آنها فارغ از هر گونه فضای خاصّ فکری ، شبهات و نظرات خود را مطرح نموده و پاسخ علمی و منطقی دریافت کنند و از این راه ارزشها و فرهنگ دفاع مقدّس به آنان منتقل گردد.
همه می دانیم که امروزه یکی از هجمه های فرهنگی دشمن ، نسبت به دفاع مقدّس است تا از این طریق روحیه ی دفاعی این ملت عزیز را تضعیف کرده و مقدمات تهاجم خود را فراهم سازد و در این راستا سؤالاتی از قبیل این که چرا جنگ؟ چرا دفاع از دوران دفاع مقدّس و تأکید بر حفظ دستاورد های آن؟ چرا صلح نکردیم ؟ آیا جنگ چیزی جز تخریب و ضرر چیزی داشته است ؟ و تأکیدات فراوان بر جنبه های منفی جنگ و دفاع را مطرح می سازند تا با ابقای سؤال و شبهه به آنچه می خواهند برسند.
7- برگزاری همایش های علمی – فرهنگی :
برگزاری همایش های علمی و فرهنگی با عناوین متنوع در جهت شناخت و معرفی هر چه بیشتر دفاع مقدّس و ارزش ها و دستاوردهای آن ، یکی دیگر از اقدامات لازم در نشر و گسترش این فرهنگ است که دانشگاه ها به خوبی از عهده ی آن برمی آیند. این امراگر به صورت همایش های سالانه و هدفمند صورت گرفته و اهدافی برای آن مشخص شود تا در هر سال به بخشی ازآن اهداف دست یابیم شاهد ارتقای سطح کیفی و کمی آن در مراحل برگزاری خواهیم بود و این به نوبه ی خود در نشر و گسترش فرهنگ و ارزش های دفاع مقدّس در میان قشر دانشگاهی جامعه تأثیر بسزایی خواهد داشت.
8- برگزاری مسابقات کتابخوانی و تحقیقاتی :
انتخاب کُتُب مناسب وعرضه ی آنها به دانشجویان و برگزاری مسابقات کتابخوانی جهت تشویق هر چه بیشتر نسل جوان به مطالعات این کتب که البته در راستای ارزشها و فرهنگ در میان آنان خواهد داشت. همچنین می توان مسابقاتی تدوین نمود که دانشجویان طی آن کتب و آثار مرتبط با دفاع مقدّس را بررسی نموده و خلاصه ای از مطالب آن را در مقاله ای تحقیقی ارایه نمایند و به بهترین مقالات جوایز ارزنده ای نیز اهدا گردد.
این اقدام هم ضمن افزایش سطح آگاهی و شناخت نسل جوان دانشجو با دفاع مقدّس موجب تحکیم باور های آنان و رفع برخی شبهات و سؤالاتشان در این باب خواهد شد و به نوبه ی خود در گسترش فرهنگ دفاع مقدّس در دانشگاهها مؤثر واقع می شود.


ب- راهکارهای تبلیغی – فرهنگی ؛
1-برنامه ریزی براساس نیاز دانشگاه ها و مراکز تربیت معلم :
بیان مشهور شهید دکتر باهنر که فرمودند: تربیت را باید از آنجا که جوان می خواهد آغاز نمود، به یاد داریم و می دانیم که این امر از نظر روانشناسی جوان و نوجوان، امری طبیعی و لازم است پس به جای آن که بر طبق سلایق و افکار خود برنامه ریزی فرهنگی و تبلیغی نماییم، بهتر است با نظر سنجی های علمی، نیاز دانشجویان و حتی استادان را در باب دفاع مقدّس و جهاد و شهادت ، بررسی نموده و بر اساس آن برنامه ریزی کنیم چرا که در غیر این صورت گاهی برنامه ها بسیار بالاتر از سطح نیاز مخاطب است و مخاطب جذب آن نشده و برنامه ها ، بی اثر می گردد ،گاهی نیز برنامه ها پایین تر از سطح آگاهی مخاطب است وبرای اوقات در وقت محسوب می شود ، لذا از این برنامه ها صرف نظر کرده و برنامه ها با کمترین مخاطب روبه رو شده، کم تأثیر می گردد و حتی گاه برنامه هایی با کیفیت مناسب و هزینه های بالا به دلیل عدم هماهنگی آن با نیازهای مخاطب ،بدون بهره مورد انتظار، برگزار می گردد. پس بهتر است به جای آزمون وخطا وبرگزاری برنامه هایی که بهر چندانی نداشته و حتی بعضاً موجب لوث شدن دفاع مقدّس در اذهان می گردد به نیازهای مخاطب در این باب توجه نموده و براساس آن برنامه ریزی کرده تا حداکثر بهره مورد نظر کسب گردد.
2- بهره گیری از مشاوران توانمند و مجرب :
پس از نیاز سنجی که اولین اقدام ضروری در جهت گسترش فرهنگ دفاع مقدّس در دانشگاه است،گام بعدی، طراحی و برنامه ریزی براساس نیاز مخاطبان است ودر این راستا بهره گیری از مشاوران متخصص و مجرب ، بسیار مهم و ضروری است چرا که بر نامه ریزی اگر براساس نیاز مخاطب بوده لکن مناسب با شرایط محیط وشرایط روحی- فکری مخاطب و... تدوین نگردد، بازهم بهره مورد نظر را نخواهد داشت، لذا در این راستا بایستی از نظرات گروهی از مشاوران با تخصص های روانشناسی ، تعلیم و تربیت ، نظامی -گری و دارای سوابق حضور در جبهه و آزادگی جانبازی و... بهره برد تا هر چه بیشتر بتوان این فرهنگ ارزشمند را به نسل جدید منتقل کرد .
فرهنگ ایثار و شهادت و تحقق اهداف سال اتحاد ملی و انسجام اسلامی
«و لا تحسبن الذین قتلوا فی سبیل الله امواتاً بل احیاء عند ربهم یزرقون»
سوره ی مبارکه آل عمران / آیه ی 69
استاد شهید مرتضی مطهری، شهادت را تزریق خون به پیکر اجتماع می داند. در این تعبیر رسا و در عین حال زیبای متفکر شهید، نقش ویژه و کارکرد اجتماعی خاص شهادت و شهیدان (که البته فقط یکی از وجوه و کارکردهای آن است) به روشنی تبیین گردیده است. در واقع قوام، دوام، تداوم و علی الخصوص اعتلاء و رشد و کمال جوامع انسانی در گرو وجود گونه ای پیوند عالی و همبستگی انسانی است و این همبستگی پدید نمی آید؛ مگر آن که اخلاق و فرهنگ مبتنی بر ایثار و از خود گذشتگی و توجه به غیر و فراتر از خودخواهی و دوری از خودپرستی در میان آدمیان و در دل جوامع انسانی بسط و گسترش یابد و حاکم گردد.نمونه ی اعلا و صورت کامل اخلاق و فرهنگ مبتنی بر ایثار و فراتر رفتن از مرزهای خودخواهی و خودپرستی و خود محوری در فرهنگ ایثار و شهادت مداری جلوه گری می کند.تجربه های مکرر تاریخی نشان داده است که هر نوع گسترش رویکردهای دنیا مدارانه، سودمحورانه، خودخواهانه و خودپرستانه به سرعت و به گونه ای عمیق و شدید به انفجار و تجزیه و فروپاشی سامانه های اجتماعی می انجامد و رشته های الفت و پیوند و همبستگی مابین آحاد جامعه را از بین می برد و رنگ زوال و انقراض بر جوامع می زند.
نمونه ها و نمودهایی از چنین انحطاط و حتی زوال و انقراضی را در ساختار فروپاشیده و از هم گسسته و در هم شکسته ی جوامع غربی ( که بر پایه ی تعالیم سود محورانه و اخلاقیات خودپرستانه ی لیبرال اومانیستی اداره می شوند) و به ویژه در مناسبات نابسامان و بیمار خانواده ها و نیز روابط انسانی و سیطره ی آنچه خانواده هاکه برخی روان شناسان غربی آن را «اضطراب تنهایی بشر مردن» نامیده اند. به روشنی می توان مشاهده کرد. اساساً بنیان نظری و سیر تطورات عملی اخلاق و فرهنگ اومانیستی در غرب مدرن به نحوی بوده است که این جوامع را گرفتار نوعی «اتمیسم نفسانی» و تجزیه ی تدریجی و مستحیل شدن حیات و پیوندهای اجتماعی در خودمحوری و خودبنیادی و فردگرایی خودخواهانه کرده است.
در نقطه مقابل ی مقابل جوامع و نظام های اومانیستی و لیبرال غربی؛ اساس رفتار و اخلاق فردی و اجتماعی در آموزه ها و تعالیم اسلامی و جامعه ی دینی برپایه ی ترویج فرهنگ ایثار، گذشت، مهرورزی، فداکاری و از خود گذشتگی و حتی فدا کردن عزیزترین موجودی خود(یعنی جان خویش) در راه اهداف مقدس الهی و کمال و خیر و فضیلت انسانی قرار دارد. در واقع ایثار کردن اصلی و به اعتباری هسته ی مرکزی تعالیم دینی در بحث از مناسبات انسانی و مابین فردی می باشد.
بی تردید ترویج «فرهنگ ایثار و شهادت» موجب تحکیم پیوندهای انسانی در جامعه و نیز قوام زیر ساخت های معنوی ارتباط های انسانی و بسترسازی برای کمال و رشد فراگیر فردی و جمعی می گردد.
ضرورت ترویج «فرهنگ ایثار و شهادت» در جامعه و در میان مردم امری نیست که محدود به زمان و مکان و موقعیت خاصی باشد و در هر حال موجب تقویت بنیان های همبستگی اجتماعی و تعمیق کمالات بنیان های همبستگی اجتماعی و تعمیق کمالات و فضائل معنوی می گردد. وجود همین روحیه ی «فرهنگ ایثار و شهادت» و رواج و گسترش آن، یکی از نقطه قوت های اصلی نظام و انقلاب اسلامی در نزدیک به سه دهه نظام و انقلاب اسلامی در نزدیک به سه دهه از عمر پر افتخار آن بوده است. ظهور و تجلی حماسه های بزرگ و استثنایی و بی دلیل در روزهای جهاد انقلابی علیه طاغوت پهلوی و پس از آن در ماه ها و سال های پرشکوه دفاع مقدس تماماً در پرتو همین «فرهنگ ایثار و شهادت» بوده که تحقق یافته و رخ نموده است.
اینک و به ویژه امسال که با شعار «اتحاد ملی، انسجام اسلامی) توسط رهبر فرزانه ی انقلاب مزین گردیده است و در مقطعی که ملت و نظام اسلامی ایران یکی از پرافتخارترین و در عین حال دشوارترین فرازهای استقلال طلبی و استکبار ستیزی و شکوفایی علمی خود را تجربه می کند، نقش، کارکرد و اهمیت ترویج «فرهنگ ایثار و شهادت» دو چندان گردیده است. بدون شک، در این مقطع که با به قدرت رسیدن جریان اصولگرا در ساختار سیاسی کشور، شعارهای آرمانی انقلاب بار دیگر به گونه ای جدی مطرح گردیده اند و شور و نشاط معنوی به گونه ای محسوس افزایش یافته و نظام اسلامی(به ویژه در تقابل با نظام جهانی سلطه) در موضعی تهاجمی و با صلابت قرار گرفته است، ترویج و تحکیم «فرهنگ ایثار و شهادت» می تواند و باید که به عنوان پشتوانه و بستر نیرومند حمایت از حفظ و شکوفایی صلابت نظام و اتحاد مردمی در دفاع از انقلاب و پیشبرد اهداف کنونی آن به کارگرفته شود.
در واقع گسترش، تعمیق و ترویج «فرهنگ ایثار و شهادت» مبتنی بر بینش اسلامی و تفکر قرآنی همیشه به عنوان مؤلفه های نیرومند بیمه کننده ی انقلاب و نظام مطرح بوده و در شرایط کنونی و سال جاری که سال «اتحاد ملی، انسجام اسلامی» است باید در سرلوحه ی وظایف و فعالیت های شورای فرهنگ عمومی قرار گیرد، زیرا یکی از ارکان اصلی تحقق، استقرار و استحکام و تداوم اتحاد ملی و انسجام اسلامی، بلا شک ترویج «فرهنگ ایثار و شهادت» در سطوح گوناگون جامعه و به انحاء و اشکال و طرق مختلف می باشد که این نشریه یکی از متولیان و مسؤولان تحقق این مهم می باشد.
از خداوند بزرگ، موفقیت همه ی جهادگران در این عرصه را مسألت داریم.

عنوان : ترویج فرهنگ ایثار و شهادت
نویسنده :  محمود رحیمی ,  احمد رحیمی
موضوعات مقالات :ایثار و شهادت
چکیده پژوهش :
در این پژوهش ضمن عنایت به سال اتحاد ملی و انسجام اسلامی و لزوم انتقال ارزشها و فرهنگ و رشادتهای رزمندگان و ایثارگران سلحشور اسلام در دوران دفاع مقدّس 8 ساله و جنگ تحمیلی در شرایط خاصّ کنونی به نسل سوم در دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و تربیت معلم وابسته به آموزش و پرورش که همین مؤسسات و دانشگاهها اعم از علوم پزشکی ، دانشگاههای آزاد اسلامی ، پیام نور و ... خود تأمین کننده بخش عظیمی از نیروهای رزمنده ی جبهه های نبرد حق علیه باطل بوده اند دراین مقاله ی پژوهشی راهکارهای انتقال این ارزشها در دو مقوله ی راهکارهای علمی مانند توسعه ی مطالعاتی- تحقیقاتی ، بهره گیری از فنون علمی،تشویق به نگارش مقالات و پایان نامه هایی دراین عرصه،تبیین فرهنگ جهاد و شهادت در دروس تربیت معلّم و آموزش عالی ، ایجاد بانک اطلاعاتی جامع دفاع مقدس ، برگزاری جلسات پرسش و پاسخ ، برگزاری همایش های علمی- فرهنگی،برگزاری مسابقات کتابخوانی و تحقیقاتی و در مقوله ی دوم راهکارهای تبلیغی- فرهنگی مانند برنامه ریزی بر اساس نیاز دانشگاهها و مراکز تربیت معلم ، بهره گیری از مشاوران مجرّب و توانمند مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است و نظرات امام راحل (ره) و رهبر فرزانه ی انقلاب (مدظله العالی) و مقام عالی ریاست جمهوری اسلامی ایران در این خصوص بیان شده اند که امید است در سایه ی عنایات حق تعالی و توجهات مسؤولین نظام اسلامی مقبول درگاه احدیت ، خدای تبارک و تعالی واقع شود . ضمنا" در این پژوهش در خصوص سالگرد بازگشت آزادگان قهرمان به میهن و روز جانباز، روز پاسدار،مواردی همچون سرگذشت سرداران و پاسدارانی الگو و نمونه، نظیر جانباز شهید محمود امان اللهی که بعد از تحمل سالها اسارت و رنجهای طاقت فرسا در سال 1379 به شهادت رسیده واعضای بدنشان به نیازمندان اهدا می گردد،و سردار فرجیانزاده که از سال 1361 تا 1369 دراسارت دشمن بوده و خاطرات تلخ و شیرینی از آن دوران بیان کرده اند ،آزاده و جانباز مجتهد ،علی رضا باریکلو که از سال 1360 تا 1367 متحمل اسارت و جانبازی از ناحیه ی چشم و دست و پا شده و به درجه ی استادی دانشگاه نیز می رسند و فرازهایی از زندگی جانباز گرامی حاج فریدون ابراهیمی که بر اثر انفجار مین از ناحیه ی دو پا و دو چشم و سایر اعضای بدن به درجه ی جانبازی نایل می شوند. همچنین جانباز شیمیایی دارای ریه ی مصنوعی ودستگاه NIV هستند و زندگی را به سختی و فقط با اتکا به خدای یکتا ادامه می دهند و در ادامه خاطراتی از جانباز گرامی جعفر سهیل اسماعیلی که هم اکنون نوزده سال است درد و رنج ناشی از جانبازی را تحمل می کند و هنگام بیان خاطرات مثل این است که در آسمان هم قدم می زند ،فرازهایی از زندگی جانباز بزرگوار فریبرز خوب نژاد و نحوه ی اسارت و جانبازی ایشان درعملیات به یاد ماندنی بدر و تشریح فرهنگ ایثاروشهادت از دیدگاه بزرگانی مانند رهبر معظم انقلاب(مدظله) و امام راحل(ره) ، رئیس جمهور محترم و مشاور ایشان در امور ایثارگران ، ریاست محترم بنیاد شهید و امور ایثارگران کشور ، مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور ایثارگران ، دکتر حسین اعرابی ، حجت الاسلام مجتهد شبستری ، رئیس کمیته ی نمایشگاه کنگره ی ملی تجلیل از ایثارگران ، مدیر کل دبیر خانه ی شورای هماهنگی نظارت بر امر ترویج فرهنگ ایثار و شهادت مورد بحث و تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. در نهایت ناگفته هایی از اسارت دکتر فاطمه ناهیدی اولین زن اسیر ایرانی به عنوان یکی از شیر زنان آزاده در دوران دفاع مقدس به همراه خانم های آزاده احمدی و بهرامی و آباد که برای انتقال کودکان شیرخوارگاه آبادان به شیراز رفته بودند و در بازگشت به خرمشهر در جاده ی ماهشهر به آبادان به اسارت در می آیند نقل شده است .
در این پژوهش به حدود بیست سایت شناخته شده که در زمینه ی فرهنگ ایثار و شهادت بررسی شده اند و نیز حدود ده سایت بررسی نشده در این زمینه با نشانه های اینترنتی خود معرفی و ذکر شده اند و آسیب شناسی شیوهای فرهنگ ایثار و شهادت و عوامل مؤثر بر آن شامل زمینه های فرهنگی ، اقتصادی ، سیاسی ، بین المللی و سیاستهای حاکم بر آنها از جمله عنصر فرهنگ به عنوان عامل اتحاد مسلمین و ماهیت و مصادیق ایثار و شهادت و ایثار مردمی از عوامل ماندگاری دولت اسلامی و تحقق اهداف عالی آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته و نتایج قابل توجهی حاصل و استنتاج شده اند .
مقدمه:
ضمن عرض تبریک سال اتحاد ملی و انسجام اسلامی با گذشت قریب 18 سال از پذیرش قطعنامه 598 و پایان دوران دفاع مقدّس به تدریج از فضای آن زمان دور می شویم که این دوران یکی از درخشان ترین دوران ارزشی و تاریخی در قرن های اخیر است و حفظ خاطرات و ارزشهای آن بسیار مهم است.
تبلور ایثار و فداکاری، تجلّی کامل ایمان به خداوند متعال و وعده های صادقانه ی او ، بروز جلوه های رشادت و شجاعت، خلاقیت، ابتکار ،خود کفایی،مدیریت و ... همه و همه، گوشه هایی از فضایل و برکات آن دوران است.
دورانی که رهبر انقلاب (ره) ازآن به نعمت الهی تعبیر نموده اند . دورانی که هر قدر در عمق آن غور می کنیم در دانه های بیشتری از آن برمی گیریم . دورانی سراسر عزت و افتخار و دورانی که به رغم تمام خرابی ها و خسارات مادی ،برکات و آثار مادی و معنوی آن، فراگیر بوده و هست.دورانی که سالها بلکه شاید قرن ها ملت ایران را از تجاوز هر متجاوزی بیمه نموده و همه دانستند که تا این ملت در کنار هم و با عشق به وطن خویش ، حاضر به پذیرش ذلّت و تجاوز نبوده و دردفاع از کیان خود متحد هستند ، تجاوز به وطن عزیز آنها بارها از خود کشی بدتر است.
حال بر ما که باقیمانده از آن دوران و شاهدان دوران عزت این لازم است تا در حفظ ، گسترش آثار ، خاطرات ، آرمان ها و دستاوردها ی آن تلاش کنیم و نسل های بعد از آن آشنا سازیم و چه بهتر که این کار را از دانشگاه شروع کنیم که یکی از ارکان سر نوشت ساز ملت واز مهمترین عناصر فرهنگ ساز در جامعه است.
در بینش و فرهنگ اسلامی مفهوم متعالی و مقدسی وجود که به عنوان نهایت درجه ی ایثار و ضامن آزادگی و عزت مسلمین مطرح می گردد و آن شهادت است که در پیوندی تنگاتنگ با ایثار و فداکاری قرار دارد و به عنوان یک مرتبه ی متعالی از حیات و زندگی جاودانه در جوار قرب الهی قرار می گیرد و اگر به تاریخ ملتها توجه کنیم دوران ایثار و شجاعت برای آنان مایه ی افتخار و سر بلندی دنیوی و اخروی است.
نـاله ی مـأیوسانه ی شیطان
امیرالمؤمنان علی علیه السلام می فرماید : من هنگامی که وحی بر محمد صلی الله علیه وآله فرود آمد صدای ناله ی شیطان را شنیدم . از رسول خدا (ص) پرسیدم : این ناله چیست؟ فرمود: این شیطان است که از آن که او را نپرستند نومید و نگران است . ( نهج البلاغه ؛ خطبه 192 )
امام راحل ( ره ) با اشاره به این روایت چنین می فرمایند : « در روایتی است که رسول خدا (ص) مبعوث شد ،آن شیطان بزرگ فریاد کرد و شیطانها را دور خودش جمع کرد و این که مشکل شده کار بر ما . در این انقلاب شیطان بزرگ که آمریکاست شیاطین را با فریاد دور خودش دارد جمع می کند و چه بچه شیطان هایی که در ایران هستند و چه شیطان هایی که در خارج هستند ، جمع کرده است و هیاهو به راه انداخته است . ( صحیفه ی نور . ج 10ـ ص 139 ، 14/8/1358 )
در روایتی دیگر از امام صادق (ع) نقل شده است که : ابلیس چهار مرتبه فریاد زد و ناله کرد
روزی که ملعون خدا و رانده ی درگاه خداوند شد .روزی که به زمین هبوط کرد .
روزی که پیامبر اکرم (ص)به رسالت مبعوث شد .و بالأخره هنگامی که « أم الکتاب » که سوره ی حمد است نازل شد . گوشهایی که آن روز پیام بعثت پیامبر اکرم (ص) را شنیده اند و جهان هایی که عمق پیام توحیدی او را در این زمان درک کرده اند ، ناله های شیاطین و خود زنی شیطان را شاهدند .حقیقت انقلاب امام خمینی (ره ) احیای پیام بعثت است : «قرائت به نام خدا » « إقرأ با سم ربّک الذی خلق » یعنی تعلم و فرهنگ .
« مسأله ی بعثت یک تحول علمی ـ عرفانی در عالم ایجاد کرده که آن فلسفه های خشک یونانی را که به دست یونانی ها تحقق پیدا کرده بود و ارزش هم داشت و دارد ،لیکن مبدل کرد به یک عرفان عینی و یک شهود واقعی برای ارباب شهود . » ( امام خمینی 1/2/62 تبیان ،دفتر سیزدهم ، سال 76 )طبیعی است که حقیقت این انقلاب حقیقت بعثت است، و رسالت آن،انبعاث و دعوت عمومی به قیام و قسط و عدل ؛ « لیقوم الناس بالقسط » .
دعوت به قسط و عدل نظامات مادی و سرمایه ی اداری غرب را به چالش کشیده است .
دعوت به توحید فرهنگ مادی و سکولار را به بن بست جدید کشانده است .
نظام استکباری عالم از قدرت بلا منازع و شیطانی ،هبوط کرده است .
آهنگ حمد و ثنای پروردگار و گریز از دو قطب ضلالت و غضب الهی ( ضلالت صلیبی و زر سالاری یهود ) نظم ظالمانه را فرو شکسته و آغاز نظم نوین جهانی را پیام داده است .
لذا همه ی شرایط برای ناله ی مأیوسانه ی شیاطین و هیاهو های آنان فراهم است ؛ جنگ تمدن های هانگتینتون جلوه ی دیگری از فریاد و هیاهوهای شیاطین است ، جهانی سازی تحکمی و تحمیل نظام غیر عادلانه ی لیبرال ـ دموکراسی زر سالاری استثمار و حقوق بشر آمریکایی ـ اروپایی ، روی دیگر مبارزه با اسلام و فرهنگ محمد (ص) است .نویسنده ی « برخورد تمدنها » می نویسد :
«بازار های اسلام در همه ی کشور ها بر مسلمانان و در بسیاری از کشور های مسلمان بر بیشتر جنبه های اجتماعی و سیاسی تأثیر گذاشته است» .
جان .ال .اسپوزپتو می نویسد فهرست تأثیرات ناشی از باز زایی اسلام بر زندگی شخصی مسلمانان بسیار طولانی است . توجه فزاینده به آداب مذهبی ( حضور در مساجد ،نماز ،روزه ) ، رشد برنامه ریزی هاوانتشارات دینی ،تأکید بیشتر بر تأثیرات اسلام بر زندگی عمومی جامعه هم همراه شده است.
؛ افزایش تعداد دولتها ، سازمانها قوانین ، بانکها نظام تأمین اجتماعی و نهاد های آموزشی مبتنی بر اصول اسلام ، هم دولتها و هم جنبش های مخالف به اسلام روی آورده اند تا قدرت خود را افزایش داده ، حمایت مردم را به سوی خود جلب کنند بیشتر حاکمان و دولتها از جمله دولت های غیر دینی از قبیل ترکیه و تونس از نیرو های بالقوه ی اسلام آگاه شده اند حساسیت و نگرانی بیشتری را درارتباط بامسائل اسلامی ازخود نشان می دهند .» ( برخورد تمدن ها و باز سازی نظم جهانی ، ساموئل هانگتینتون ،ص 175 )
از این روست که غرب با همه امکانات و ابزار های فرهنگی ، سیاسی ، اقتصادی و اخیراً نظامی به تقابل با این بعثت نوین و باز زایی اسلام که مبدأ آن انقلاب اسلامی و مهد آن جمهوری اسلامی است ، برخاسته است . هدف اصلی غرب از جنگ با تروریسم چیزی جز ترورفرهنگ اسلامی نیست.صرف نظر از اینکه چه بسا و چه بسیار از گروه ها و جریان های واقعاً تروریستی در جهان اسلام ریشه در خود آمریکا و جهان غرب داشته و دارند . غربیها با دامن زدن و ارعاب عمومی از خطر تروریسم در صددند تا ؛ اول آنکه فرهنگ غنی و عظیم اسلام را در غبار خشونت و بی منطقی تروریسم مکتوم بدارند تا فرصت تأمل و تفکر در کنه اندیشه ی اسلامی رااز طالبان حقیقی آن بزدایند .
دیگر آنکه روح عادلانه ی مقاومت و جهاد اسلامی را که ماهیتی انسانی و مدافعانه از کیان حقیقت دارد و از قواعد و قوانین انسانی بسیار ظریف و دقیق برخوردار است و نقطه ی اصلی حفظ کیان و هویت جوامع اسلامی است ،آلوده و آمیخته با خشونت بی منطق تروریسم نمایند و از این رهگذر فرهنگ ایستادگی در برابر ظلم و دفاع از هویت میهن ، و اصول اخلاقی و انسانی که در برابر زیادت خواهی غرب نضج گرفته است ترور ما هوی کنند و اقدامات تروریستی را دفاع منطقی و منصفانه جلوه دهند .
اگر چه هوشمندی رهبری دینی در جهان امروز این ترفند را در هم شکسته و ما در نجف که مظهر مظلومیت اسلامی و تجلی گاه خشونت و تروریسم غربی شده بود شاهد ظهور و تجلی قدرت اسلامی و مقاومت این فرهنگ به رهبری مرجعیت شیعی با مسالمت آمیزترین شکل آن در برابر خشونت بارترین تجاوز غربی بوده ایم .مع الوصف موج تبلیغات و گاهی وابستگی یا غفلت گروه هایی در جهان اسلام و پاره ای اقدامات غیر اسلامی تروریستی این فرصت را برای این مهاجمان صلیبی فراهم کرده است و شایسته است که مسلمین با عملکرد دقیق خود ، مرز جهاد و مقاومت اسلامی رااز اقدامات تروریستی باز سازی کنند . موج تهاجمی دیگر غرب در مبارزه با این بعثت نوین از طریق آموزه های حقوق بشر غربی حق آموزش و تعلیم رااز زنان مسلمان به خاطر رعایت پوشش حجاب اسلامی سلب کرده است و بالاترین جنایت ضد بشری را بر گروه های عظیمی از نیروهای مسلمان در غرب تحمیل کرده است . استفاده از هر آموزه ی دینی با ذات فرهنگ حقوق بشر اروپایی اقدام دولت های اتحادیه ی اروپا از جمله فرانسه را در منع استفاده از حجاب مغایر حقوق بشر نشناخته است . در حالی که زنان ، کودکان و مردم غیر نظامی کشورهای عراق ، افغانستان ، فلسطین اشغالی و بسیاری از کشورهای اسلامی با شدید ترین رفتار غیر انسانی ، کشتار بی رحمانه ، تخریب اماکن مسکونی ، شکنجه و تحقیر مواجهند آمریکا و هم پیمانان غربی او در استمرار این تجاوزات مصرند ولی همچنان شدیدترین تبلیغات علیه جمهوری اسلامی به عنوان حقوق بشر جریان دارد .در حالی که مردمی ترین حکومتهای جهانی به وسیله ی توطئه های آمریکا با انواع دسیسه ها و نیرنگ ها و تهدیدها و کودتاها سرنگون یا تهدید می شوند ، این نظامها پیوسته به غیر دموکراتیک بودن توصیف می شوند و نظام جمهوری اسلامی که آزادانه ترین انتخابات را پیوسته برگزار کرده است و اتکای اداره ی امور کشور بر اراده ی عمومی است ، متهم به نقض آزادی های دموکراتیک می شود ! و اینها نشان می دهد که امریکا و غرب از یک چیز بیش از هر چیز می هراسند و آن احیایی هویت اسلامی است ، چرا که اسلام کانون مقاومت در برابر سلطه جویی و استکبار ظالمانه است و مردمی ترین نظام های سیاسی اگر متکی بر این ایدئولوژی باشند ، غیر دموکراتیک توصیف می شوند . اولین اعتراض گروه حقوق بشر اروپایی در گفت و گو با جمهوری اسلامی ابراز تأسف از نتیجه ی انتخابات مجلس هفتم بود . صرف نظر از کارکرد این مجلس و منتخبین آن ، این مسأله به خوبی گویای این نکته است که غربی ها نتوانسته اند در این انتخابات جریان همسو و همگرا با خود را بر جامعه ی اسلامی تحمیل کنند . باید هشیار باشیم که همیشه این گرانیگاه قدرت یعنی هویت اسلامی است که مورد تهدید و تهاجم است و این نقطه در هر انتخاباتی محل تهدید و آسیب قرار می گیرد . بنابراین باید بر حفظ این هویت از هر مجاری و از جمله نظارت قانونمند بر انتخاب حراست نمود . دفاتر نظارت شورای نگهبان ، پاسدار این حریمند و باید عالمانه ، عادلانه و نظام مند از این جایگاه صیانت کنند . که نقطه ی اصلی تداوم فرهنگ بعث و قیام به قسط و عدل است .

فصل دوم :
آسیب شناسی شیوه های ترویج فرهنگ ایثار و شهادت
ویژگی ها و خصوصیات یک مروج حوزه ی ایثار و شهادت
1.برخورداری از اطلاعات کافی و مناسب جهت ارائه به مردم.
2. از سلامت نفس برخوردار بوده و بین قول و عمل او تضادی نباشد و جزو کسانی نباشد که رطب خورده باشد و منع رطب کند.
3. عملاً از خود گذشتگی و ایثار را در زندگی شخصی و اجتماعی خود به کار بندد.
4. خود ساخته بوده و از تجارب کافی برخوردار باشد و به شیوه های گوناگون تبلیغ آشنا باشد.
5. انگیزه های او متعالی و نسبت به مفاهیم تبلیغی خود پایبند و ثابت قدم باشد.
6. از غلو و جعل در تبلیغ بیزار باشد.
7. مفاهیم تبلیغی او با مبنای منطق و عقلانیت در تضاد نباشد.
8. مفاهیم را به بهترین شکل و روش در زمان و مکان مناسب به مردم انتقال دهد.
9. همواره ضوابط را بر روابط ترجیح دهد و احترام به جمع و قانونمندی را نوعی از خود گذشتگی تعریف کند.
10. از خودخواهی و زیاده خواهی گریزان باشد و آن را عملی در تقابل با روحیه ی از خود گذشتگی معنا کند.
عوامل مؤثر بر ترویج فرهنگ ایثار و شهادت
به طور کلی هر زمینه و پدیده ای که بستر خود محوری و خودخواهی را گسترش دهد و توجه به فردیت انسان را گسترش دهد در نقطه ی مقابل با فرهنگ ایثار و شهادت است.
در بررسی همه جانبه ی عوامل مؤثر بر ترویج این حوزه به چهار بستر فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و بین المللی برمی خوریم. واضح است عوامل مطرح شده ی ذیل چه به شکل مستقیم و چه غیرمستقیم می تواند فضایی را به وجود آورد که زمینه های ازخودگذشتگی و ایثار را نفی کند.
1) زمینه های فرهنگی مؤثر بر ترویج فرهنگ ایثار و شهادت:
فرهنگ به عنوان مجموعه ی باورها، اعتقادات و امکانات مادی که قابلیت انتقال از نسلی به نسل دیگر را دارد می تواند بسترهایی در جهت بروز یک پدیده به وجود آورد. نمونه هایی که در ذیل اشاره خواهد شد برآیندشان نقش و عملکرد ترویج ایثار و شهادت را در جامعه مخدوش می نماید؛
الف) احساس تمایز و تفاوت بین خانواده ی شهدا و مردم عادی. (بیشتر این احساس در زمینه ی تحصیلات عالیه و اشتغال به چشم می خورد).
ب) احساس این که اهداف شهدا در جنگ تحمیلی و انقلاب اسلامی تحقق نیافته است.
ج) به رسمیت شناختن برتری فرهنگ رابطه بر ضابطه.
د) بیماری تاریخی، قانون گریزی(نشأت گرفته از خودخواهی و خودمحوری است و در تقابل با فرهنگ از خود گذشتگی و ایثار شهدا است.)
هـ) عادی شدن سیاسی کاری، جناح بندی و قومیت مداری(این عادی شدن عرصه را برمنطق خواهی و حق محوری می بندد چه برسد از خود گذشتگی و ایثار)
و) به رسمیت شناختن تنازع بقا در عرصه ی تجارت و بازرگانی و حتی در حوزه ی سیاست (که عرصه را بر خودمحوری و خودخواهی باز می نماید و این در تقابل روحیه آزادمنشانه و از خودگذشتگی شهدا است.)
ز) حضور فرهنگ ریا و تملق که در واقع در راستای حفظ مطامع فردی است.
2) زمینه های اقتصادی مؤثر بر ترویج فرهنگ ایثار و شهادت:
الف) حضور پدیده رانت اقتصادی، که به نوعی تمایز و تفاوت داشتن شهروندان را تداعی می کند که البته منافی فرهنگ از خود گذشتگی و در نظر گرفتن منافع جمع است.
ب) عدم امنیت شغلی که سوق دهنده ی روحیه ی تملق، چاپلوسی و محافظه کاری زیردستان است، که این خود درآن سوی مرز حریت و آزادمنشی ایثارگران و شهداست.
ج) ارجحیت دارایی بر دانایی که البته این خود موجب تضعیف ارزشهای اخلاقی و انسانی می شود و فزونی شأن دارایان بر دانایان عرصه را بر سودجویی و خودمحوری باز می کند.
د) تورم بسیار بالا و وضعیت معیشتی اسفبار اکثریت جامعه در تقابل با حداقل افرادی که زندگی بسیارمرفهی دارند،علاوه برایجاد فاصله ی طبقاتی شدید عملاً در تضاد با اهداف شهداست و تداوم چنین وضعیت اقتصادی، کم رنگ شدن ارزشها و تباهی اخلاق است، چرا که انسان گرسنه ایمان ندارد چه رسد به آنکه شأن و قداست شهدا را پاسداری نماید.
3) زمینه های سیاسی مؤثر بر ترویج فرهنگ ایثار و شهادت:
الف) سیاست بی اخلاق، حوزه ی سیاست را به تنازعات و مناقشات جناحی و باندی کشانده و از این تنازعات، تجلی روحیه ی از خودگذشتگی بعید است.
ب) خوشایند سالاری به جای شایسته سالاری: این امر موجب آن می شود که جامعه از مدیران شایسته کمتر برخوردار گردد. این عمل نوعی ظلم و بی عدالتی بر ملت است و نتایج این عمل تضعیف روحیه ی عدالت پیشگی و دور ماندن از انصاف است که البته برخلاف اهداف شهداست.
4) زمینه های بین المللی مؤثر بر ترویج فرهنگ ایثار و شهادت:
الف) جهانی شدن: فرآیند جهانی شدن همه ی حوزه های زندگی فردی و اجتماعی را تحت تأثیر قرار می دهد و کشمکش های اقتصادی در کنار انگیزه های پیشرفت جایگاه اقتصادی در اولویت اهداف جوامع قرار میگیرد و به تبع آن روح و جوهره ی ایثار و شهادت کم فروغ می گردد.
ب) گسترش رسانه های ارتباطی: گسترش ماهواره ای و شبکه های اطلاع رسانی و ارتباطی و سرعت انتقال اطلاعات در جوامع می تواند استحاله ی فرهنگی، تغییر ارزش و هنجارهای اجتماعی را ممکن می سازد و به تبع این تغییر فرهنگی، همزمان با افزایش عقلانیت ما،دیگران پدیده ی شک و تردید مفاهیم را به چالش می کشاند که در این مورد ایثار و از خودگذشتگی و نهایت آن فلسفه ی شهادت هم رنگ می گردد.
عامل اتحاد مسلمانان عنصر فرهنگ است
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، عنصر فرهنگ را عامل اتحاد میان مسلمانان دانست و گفت: بهترین راه دشمنان برای ایجاد تفرقه بین مسلمانان، جنگ شیعه و سنی و عرب و عجم است.
دکتر محمد حسین صفارهرندی در مراسم افتتاح نمایشگاه جلوه های حیات با عزت، در گرگان افزود: منشأ مشکلات را باید شناخت و باتجربه ی به دست آمده از حرکت مسلمانان پشتیبانی کرد.
وی بااشاره به اینکه درزمان حاضر برای تفرقه ی مسلمانان از وجود عقایدی ظالمانه به نام اسلام استفاده می شود، تأکید کرد: براساس آمار گرفته شده، بیش از هشتاد درصد مسلمانان از این نوع اسلام و بانیان آن اظهار برائت می کنند.
به گفته ی وی، عنصر فرهنگ، قید زمان و مکان به خود نمی گیرد بلکه هزاران سال می تواند انباشته شود و سپس روزی دوباره ظاهر گردد.
رئیس شورای هماهنگی و نظارت بر امر ترویج فرهنگ ایثار و شهادت اضافه کرد: در ایران اسلامی هم وقتی فرهنگ انقلاب غبار روبی شد، مجددا" پدیدار گشت و این خاصیت فرهنگ است به گونه ای که صدها سال دیگر هم پس از مرور، اندیشه هایش کارساز خواهد بود.
رئیس شورای هماهنگی و نظارت بر امر ترویج فرهنگ ایثار و شهادت، افزود: بزرگداشت مقاومت مردم لبنان به رهبری حزب الله تنها ختم یک ماجرا نیست؛ بلکه تلاشی است که به تازگی در برابر رژیم صهیونیستی آغاز شده است.
وی اظهار داشت: این گروه به دلیل اینکه خواهان پاسداشت کرامت انسانی، لگدکوب نکردن حقوق ضعیفان و احقاق حق همه ی مردم دنیا هستند، هر روز هواداران زیادی پیدا می کنند.
در ادامه، مسئول فرهنگی و اطلاع رسانی دفتر جنبش حماس در ایران نیز گفت:
زندگی با عزت حول محور خدا و در سایه ی آزادسازی مسجد الأقصی و گرفتن انتقام خون شهیدان و اتحاد میان مسلمانان تحقق می یابد.
اسامه حمدان افزود: مسلمانان باید بدانند که مسجد الأقصی در خطر است و صهیونیسم حرمت آن را با ترفندهای مختلف هتک می کند.
به گفته ی وی، هم اینک یهودیان دو هدف توسعه بخش غربی برای برگزاری آیین های خاص خود و توطئه ی ویران کردن رااز طریق حفاری های بیرون مسجدالأقصی دارند.
حمدان، مسجدالأقصی را نماد وحدت فلسطینی ها و معیاری برای نشان دادن وضعیت جهان اسلام بیان کرد و گفت: هر زمان که این مسجد از دست اشغالگران خارج شده، وضعیت جهان اسلام درخشان شده است.
این مسؤول دفتر جنبش حماس در ایران، وظیفه ی مسلمانان را تلاش برای آزادسازی مسجد و سرزمین مقدس فلسطین دانست و گفت: همچنین برای روشنگری اذهان مردم، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید تلاش کند تا همگی به وظایف خود در برابر خدا عمل کنند.
وی، هدف جنبش حماس را برقراری وحدت و آزادی دانست و گفت: ایران اسلامی هم تنها در سایه ی وحدت، رهبری و تدبیر ریاست جمهوری لقمه ی غیرقابل هضمی برای استکبار و دریچه ی امنی برای جهان اسلام شده است.
ماهیت و مصادیق ایثار و شهادت
« شهادت هنر مردان خداست » حضرت امام خمینی ( ره )
«شهادت» در تفکر اسلامی به معنای گذشتن از سرمایه ی جان و هستی خود در راه یک هدف و آرمان الهی است.
در تعریف «شهادت» در اندیشه ی اسلامی، آن چه که مقام شهادت می باشد، همانا انگیزه و نیت و غایت آن و وجه آگاهانه و اختیاری اش می باشد.
متفکر شهید، استاد مطهری در تعریف مفهوم شهادت و شهید چنین می فرماید:
«مرگی، شهادت است که انسان با توجه به خطرات احتمالی یا ظنی یا تعیین، فقط به خاطر هدفی مقدس و انسانی و به تعبیر قرآن، «فی سبیل الله» از آن استقبال کند.
شهادت دو رکن دارد: یکی این که در راه خداو فی سبیل الله باشد؛ هدف، مقدس باشد و انسان بخواهد جان خود را فدای هدف نماید.
دیگر این که آگاهانه صورت گرفته باشد ... شهادت به حکم این که عملی آگاهانه و اختیاری است و در راه هدفی مقدس است و از هر گونه انگیزه ی خودگرایانه، منزه و مبراست، تحسین برانگیز و افتخارآمیز است و عملی قهرمانانه تلقی می شود. در میان انواع مرگ و میرها تنها این نوع از مرگ است که از حیات و زندگی، برتر و مقدس تر و عظیم تر و فخیم تر است ... پس شهادت، قداست خود را اینجا کسب می کند که فدا کردن آگاهانه تمام هستی خود است در راه هدف مقدس... از نظر اسلام هر کس به مقام و درجه ی شهادت نایل آید که اسلام با معیارهای خاص خودش او را شهید بشناسد، یعنی واقعاً در راه هدف های عالی اسلامی با انگیزه ی برقراری ارزش های واقعی بشری کشته بشود، به که از عالی ترین و راقی ترین درجات و مراتبی که یک انسان ممکن است در سیر صعودی خود نایل شود نایل می گردد».
شهادت را می توان کامل ترین جلوه ی ایثار دانست. همین وجوه ایثارگرانه و آگاهانه در رفتار شهید است که مقام وجودی او را برتری و تعالی می بخشد. حضور و سلوک و ایثار شهیدان و ایثارگران و مجاهدان، نه فقط موجب کمال فردی و ارتقاء و سعه ی وجودی ایشان می گردد؛ بلکه نقشی سازنده و شورآفرین و تعالی بخش و الهام دهنده و هدایت گری برای امت و دیگر مردمان دارد و موجب تغییر و تحول و رشد در سرشت و سرنوشت جوامع و امت ها نیز می گردد.
ایثار مردمی راز ماندگاری دولت اسلامی
دولت ها و نظام های حکومتی مدرن جهت تداوم حیات و بقاء خویش معمولاً از دو اهرم بهره می برند: الف) اهرم سرکوب یا چماق. ب) اهرم تحمیق شهروندان. برای چنین حکومت هایی آگاهی سیاسی – اجتماعی توده ها و یا حضور فعال و فراگیر مردم در عرصه های سیاسی و اجتماعی یک خطر جدی محسوب می شود، زیرا اساس امنیت چنین دولت هایی، در انفعال سیاسی – اجتماعی مردم و تحمیق فکری و تحذیر احساسی و عاطفی آنان، ریشه دارد.
نظام ها و دولت های لیبرال – سرمایه داری در روزگار ما دقیقاً با تبعیت از همین مدل حکومتی است که در برابر حضور فعال و میلیونی توده ها جهت حمایت از دولت های انقلابی [و به طور مشخص در کشور خودمان در برابر حمایت توده ها از دولت اسلامی] متحیر و متعجب شده و به منظور تحقیر و تخطئه ی این حمایت مردمی از ناسزاهای سیاسی نظیر «پوپولیسم» استفاده می کنند. در واقع ایدئولوگ های مدافع نظام سلطه ی لیبرالی فقط مدل حکومتی مبتنی بر اتمیزه کردن مردم و سازماندهی آن ها در چارچوب نهادهای بورژوائی و پارلمانتاریستی را به رسمیت می شناسد و چون از مردم و حضور فعال توده ها وحشت دارند، هر نوع دولت انقلابی – مردمی را که به اتکاء حضور و حمایت و مهرورزی مردمی بر سر کار است تخطئه می نمایند و یکی از طرق این تخطئه، محکوم کردن این دولت ها با القابی نظیر «پوپولیسم» است که می بینیم نشریات وابسته و ضد انقلاب فرهنگی به کرات از آن علیه دولت اسلامی استفاده می کنند و این امر نشانه ی عجز شبه روشنفکران لیبرال، از فهم مکانیزم عمل انقلاب ها و نیز وحشت آنان از حضور فعال و فراگیر و مستقیم توده ای است.
دولت انقلابی – اسلامی امروز ما یک دولت به تمام معنا مردمی است. اساساً یکی از خصایص ذاتی دولت های اصیل اسلامی مردمی بوده آنها است. همین حمایت مردمی و پیوند با توده ها و مردم اعماق است که دولت اسلامی را توانا و نیرومند می سازد. به عبارت دیگر باید بگوییم اگر دولت های سکولاریست برای حفظ و تداوم سلطه ی خود نیازمند اهرم هایی چون سرکوب نظامی و تحمیق مردم و به انفعال کشاندن آنها هستند، راز ماندگاری دولت اسلامی در ایثارگری مردمی و جانفشانی های توده ای است. همین ایثار مردمی بود که نظام نوپای اسلامی را در برابر توطئه ی تجزیه طلبی در ابتدای پیروزی انقلاب و امواج ایثار مردمی بود که پوزه ی ارتش بعثی و انبوه حامیان جهانی اش را به خاک مالید. در دوران سازندگی نیز حضور و حمایت و ایثار توده ها تضمین کننده ی نشاط و خلاقیت در محیط های کاری و فضای سازندگی کشور بود.
امروز نیز دولت اسلامی به اتکاء ایثار و حمایت مردمی است که در برابر افزون طلبی های ابرقدرت ها ایستادگی کرده و با صلابت، کشور ما در قله های کمال و توسعة علمی به پیش می برد. با تکیه بر بینش و بصیرت و کاردانی دولت انقلابی و ایثار و حمایت و حضور مردمی است که چشم اندازی روشن فراروی کشور ما گشوده شده است و امکان بی پایانی جهت شکوفایی و باروری استعدادهای علمی و فرهنگی و تحقق زندگی سعادتمندانه برای مردمان این سرزمین پدید آمده است و همه ی این موفقیت ها در سایه ی ایثار مردمی ممکن و محقق گردیده است.

فصل سوم :
راه های حفظ و انتقال فرهنگ ایثار و شهادت به نسل سوم و آینده ی کشور
تعمیم و گسترش فرهنگ و ارزش های دفاع مقدس به آنها که نسل سوم انقلاب ما به به حساب می آیند:
الف) در مهدکودک ها و مراکز نگهداری اطفال و کودکان پیش دبستانی از طریق:
-تهیه ی اسباب بازی ها و سرگرمی های مورد علاقه ی این رده ی سنی که نماد و سمبلی از جبهه و جنگ باشد.
- آموزش نقاشی ها و کاردستی هایی که زمینه ی اصلی آن را مفاهیم دفاع مقدس تشکیل دهد.
- ساختن شعرها و نواهای کودکانه و آهنگ های مورد علاقه ی آنها، با مضامین دفاع مقدس و جنگ و آموزش آنها به خردسالان از کانال های تخصصی و مهارتی.
- ساختن و تهیه ی برنامه های آموزشی با به کارگیری وسایل پیشرفته ی الکترونیکی و رایانه ای و وسایل صوتی و تصویری همچون: تهیه ی سی دی، نوار ویدیویی، نوار کاست و ...
- تهیه ی کتب، نشریات رنگی و جذاب در زمینه های مختلف که با مشاوره ی افراد متخصص در زمینه های فرهنگ، هنر، روانشناسی و ... انجام گرفته باشد.
آموزش بازی های گروهی و فردی که به هر طریق تداعی کننده ی روزگاران جبهه و دفاع مقدس باشد.
-پذیرایی مختصر از خردسالان در مهدها و مراکز، با ابزارهایی که نماد جبهه و جنگ را در خاطره زنده می سازد.
- استفاده از تلاش های نقالان و قصه گویان چیره دست در زمینه ی داستانسرایی قصه هایی که مفاهیم جبهه و دفاع مقدس را داشته باشد.
- تهیه و نمایش فیلم ها و برنامه هایی که جذابیت آن برای خردسالان بسیار بالاست، همچون کارتون ها، انیمیشن ها و ...
- برگزاری جشن ها و مراسم شادی و سرور در مهد کودک ها، بخصوص در روزهایی که با دفاع مقدس و هفته ی بسیج مقارن باشد و نامیدن آن در روز در مهدکودک ها به نام جشن تولد بسیج و .. و آماده کردن کلیه ی امکانات و شرایط، جهت ماندگار ماندن آن روزها دراذهان خردسالان.

چکیده مقاله:
جوانان پرشورترین و پر تحرک ترین قشر جامعه هستند ، دوران جوانی برای هر فرد ، دوران بالندگی و سازندگی است . بزرگان همراه با دید ژرف خویش و اندرزهای ارزشمند به هدایت و ارشاد آنها پرداخته اند و حضور مداوم نسل جوان در پایه ریزی ، شکل گیری و تثبیت و تداوم نظام جمهوری اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) و حضرت آیت ا... خامنه ای و اهداء هزاران شهید در راه دفاع از سرزمین مقدسمان گواه اهمیت آنان است .
دشمنان اسلام از توطئه های نظامی بر علیه انقلاب اسلامی مأیوس نشده اند ، سعی دارند از راه فرهنگی یا تهاجم فرهنگی به مقابله با این انقلاب پرداخته و مهمترین هدف آنان نسل جوان است.و تنها راه مبارزه با این تهاجم، مسلح کردن جوانان به سلاح ایمان و تکیه ی آنان بر فرهنگ غنی ایرانی و اسلامی مخصوصاً فرهنگ ایثار و شهادت می باشد .

مقدمه :
« پژوهش در متون و منابع مربوط به ادبیات مذهبی و علوم اجتماعی درباره ی شهادت و مذاهب و ادیان ، مکاتب و نظریه های علمی ، حاکی از آن است که به شهادت به مثابه ی یکی ازارزشهای دینی و اختصاصات شیعه نگریسته می شود . و هم به مثابه ی امری ماورای مذهبی و جلوه ای از سرشت انسانی و هم از بعد اعتلای معنوی که به یک معنا اختصاص به ملت یا مذهب خاصی ندارد .
لذا شهادت نه یک پدیده ی سیاسی ، بلکه پدیده ای انسانی ، اجتماعی و عرفانی و مرتبط با همه ی شؤون زندگی شناخته می شود . شهادت به عنوان یک پدیده ی فرازمانی و فرامکانی در همه ی ادیان و مکاتب به نوعی مطرح است اما در فرهنگ اسلامی شهادت و مفاهیم مرتبط با آن گسترده و قدمتی به گستردگی و دیرینه گی فرهنگ غنی اسلامی دربین مسلمانان و مخصوصاً تشیع دارد . »

فرهنگ شهادت :
« با مطالعه ی تاریخ اسلام ، قرآن ، منابع و متون اسلامی و گذر از مقاطع و مراحل مختلف تاریخی از عصر پیامبر اکرم (ص) و حادثه ی کربلا ، عصر ائمه ی اطهار و سایر ادوار تا زمان انقلاب اسلامی مقوله ی شهادت و نحوه ی مواجهه با آن در متن فرهنگ اسلامی می توان دریافت . »

فرهنگ شهادت :
مجموعه ای از اعتقادات و آموزه هایی است که باعث شکل گیری روحیه ی شجاعت ، مبارزه و جهاد در راه خدای متعال و نهایتاً کشته شدن در راه ایمان و عقیده است . محور اصلی این فرهنگ نیز همان شهید و انگیزه های متقن و مقدسی است که او را به سمت شهادت طلبی سوق می دهد . »

واژه ی شهید :
شهید و شهادت طلبی از جمله عبارات مقدس و قابل احترام در کلیه ی جوامع و ادیان مختلف است که قدمت زیادی ( حتی قبل از ظهور دین اسلام ) دارد . این واژه ی مقدس تداعی کننده ی بسیاری از صفات حسنه و مورد احترام انسانها از قبیل : فداکاری ، شجاعت ، آزادگی ، عزت و غیره می باشد . و صرفاً از زاویه ی مذهبی و اعتقادی به آن توجه نشده است . درطول تاریخ بشریت انسانهایی بوده و هستند که از گرانقدر ترین هدیه ی الهی به ودیعت گذاشته شده در کالبد آنها به راحتی صرف نظر کرده و این گوهر ارزشمند جان خود را در نهایت آگاهی و اخلاص با خالق خویش معامله کرده اند .
شهادت بالاترین آزمایشی است که شهید با موفقیت از آن بیرون می آید رستگاری و جایگاه رفیع او در جنت نعیم الهی تضمین خواهد شد .
آری شهداء همان انسانهای بزرگ و ارزشمندی هستند که برای جلب رضایت معبود از همه ی هستی و حق حیات خود در این دنیای فانی گذشته و از نثار عزیزترین سرمایه ی خود در راه جانان دریغ نکرده اند . »
انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی ( هشت سال دفاع مقدس ) از جمله وقایعی بود که شهادت را در عرصه ی نظر و عمل معنا نمود و امروز با گذشت 28 سال از پیروزی انقلاب اسلامی جامعه ی ایران با تقدیم 219 هزار شهید ، در مرحله ی تثبیت پایه ها و سیر تکاملی خود است ، و از آنجا که ظهور پدیده انقلاب اسلامی و ثبات نظام اجتماعی برآمده از آن ، مدیون هزاران شهیدی است که به دفاع از میهن و مکتب خود برخاسته و خویشتن را در راه آن قربانی نموده اند . لذا توجه به شهیدان و معرفی و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه، مخصوصاً در بین نسل جوان لازم و ضروری می باشد . »

اهمیت نسل جوان :
ویژگی ها و استعدادهای نهفته در وجود جوانان، مناسب ترین زمینه برای طراحی و ایجاد هرگونه تغییر و تحول فردی و اجتماعی است ، به طوریکه چرخهای کثیری از انقلاب ها و تحولات توسط این گروه به حرکت درآمده و سرعت می گیرد . کنکاش در تاریخ ملل مختلف و از جمله جریانات حاکم بر ایران در یکصد سال گذشته مؤید این ادعاست . بخش انبوهی از بازیگران و نقش آفرینان حوادث مختلف و امکانات و انرژی های بسیاری مصروف و جذب و هدایت آنان به سمت اهداف معین(اعم ازاهداف مثبت یا منفی ،ارزشی و ضد ارزشی ) شده است . » نکته مهم اینکه « جوانان بیش از بزرگسالان به ارزشهای فرامادی اعتقاد دارند و این تفاوت ارزشی جوانان و بزرگسالان ناشی از تفاوت تجربه واجتماعی شدن آنها باشد . »
دراسلام به جوانان توجهی خاص مبذول شده است . حضرت محمد (ص) می فرماید :
« اوصیکم بالشباب خیراً فَانّهم اَرق افئده » .
توصیه ی من به شما این است که نیکی به جوانان را از یادنبرید .
«امروزه پاسداری از خون شهیدان و ابلاغ پیام انقلاب اسلامی به همت جوانان غیرتمند و آزاده متکی است . عبور از سالهای سخت جهاد و مقاومت و الگوی کامل و سنت مطلوبی است که جوانان را به آینده ی درخشان و امید بخش و افقهایی روشن دلگرم می سازند . »
« جمعیت جوان 19 ـ 15 سال ایران در سال 2000 میلادی در جهان مقام اول و جوانان24 ـ 20 سال ایران در جهان، مقام یا رتبه ی چهارم و جمعیت جوانان 29 ـ 25 سال ایران در جهان رتبه ی 92 را دارا بوده است . » همچنین جمعیت جوان 29 ـ 15 سال ایران که در سال 1357 حدود 681/046/17 نفر و در سال 1382 حدود 637/583/22 نفر بود . پیش بینی می شود درصد جمعیت جوان کشور و تمرکز آنان در مقطع سنی 29 ـ 15 سال در سال 1385 به حدود973/484/24 نفر یعنی حدود 35 درصد جمعیت کشور افزایش یابد . »

اهمیت معرفی و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در بین نسل جوان از دیدگاه امام خمینی (ره) :
منش و دیدگاه های به جای مانده از آن مرد بزرگ ( حضرت امام خمینی (ره) ) همچون سرمایه ی گرانقدری روی مردم ما و همه ی جویندگان راه حق و فضیلت، بخصوص جوانان و نوجوانان موحد و مسلمان است . آن حضرت پیرامون شهادت طلبی سخنان زیادی به یادگار گذاشته که در ذیل به چند مورد اشاره می شود :
الف : منطق قرآن آن است که ما از خداییم و به سوی او می رویم:
مسیر اسلام ، شهادت در راه هدف است و اولیای خدا (ع) شهادت را یکی پس از دیگری به ارث می برند و جوانان متعهد ما برای نیل به شهادت، در راه خدا درخواست دعا می کرده و می کنند .
ب: شهادت سعادت جوانان و رمز پیروزی :
جوان های ما شهادت را سعادت می دانند . این رمز پیروزی آنهاست .
ج: جوانان شهادت طلب :
« جوان های ما شهادت را می خواهند . همین امروز هم که من این بیرون ایستاده بودم یک جوان برومندی فریاد می کرد از آنجا که شما دعا کنید که من شهید بشوم » امام خمینی«ره»
د: استقبال از شهادت :
« جوانان ما شهادت را استقبال می کردند همان طور که در صدر اسلام سربازهای اسلام شهادت را استقبال می کردند » امام خمینی «ره»

دیدگاه رهبر معظم انقلاب پیرامون :
اهمیت و نقش ترویج و معرفی فرهنگ ایثار و شهادت در بین نسل جوان :
نسل جوان هر کشور یکی از بزرگترین سرمایه های آن کشور محسوب می شود.جوانان استعدادها وامتیازاتی دارند که نقطه ی امید و نیروی محرکه و مبتکر ملت به حساب می آیند . این امتیازی است که ملت ایران بیش از سایر کشورها از آن برخوردار است .
رهبر انقلاب اسلامی از جوانان به عنوان « یک نعمت الهی » و « مرکز نیرو و امید و ابتکار عمل » و در جایی دیگر آنها را « میراث گرانقدر حضرت امام خمینی «ره» و « فتح الفتوح آن حضرت (ره) » یاد می فرمایند .
رهبر معظم انقلاب اسلامی جوانان را به زنده نگه داشتن یاد و خاطره شهدای عزیز انقلاب و جنگ تحمیلی و تکیه بر عظمت ، شجاعت ، تقوا و طهارت آنان و مطالعه ی وصیت نامه ی شهدا دعوت کرده و آن را موجب تحول معنوی و حقیقی جوانان می دانند :
« نباید پنداشت که با گذشت دوازده سال از پیروزی و دو سال از پایان جنگ تحمیلی ، خاطره ی شهدای عزیز انقلاب و جنگ کمرنگ شده و از یادها زدوده خواهد شد و به عکس ، تصویر آن چهره های مقدس ، در هاله ای از نور و طهارت ، روز به روز باید در ذهن ملت ما با عظمت تر و چون چهره های اسطوره ای قهرمانان بزرگ ، محبوبتر و رفیع تر گردد و نام آنها و یاد آنها به همه، مخصوصاً جوانان و نوجوانان درس عظمت و شجاعت و تقوا و صفا و طهارت بدهد و خواهد داد . بخش مهمی از این کار، وظیفه ی نویسندگان و هنرمندان است . »
« البته دوران جنگ و شرایط خاص آن روزها برای عده ای از جوانان این مملکت یک انقلاب معنوی و حقیقی بوجود آورد . این وصیت نامه های شهدا که امام (ره) توصیه به مطالعه ی آن می کردند به خاطر این است که هرکدامش نمایشگر انقلاب یک نفر آدم است . »
در جای دیگر شهیدان را مایه ی عظمت ایران و اسلام معرفی می فرمایند :
« اگر شما جوانان در دوران جنگ تحمیلی به جنگ نمی رفتید و به جبهه خدمت نمی کردید ، شهادت را به خود نمی پذیرفتید ، امروز ایران و اسلام به این عظمت نبود »
و در فرازی دیگر جوانان بسیجی شهدا و جانبازان را الگوهایی فرا راه جوانان می دانند که بایستی شناخته شده، و راهشان برای آنها تبیین شود :
: در زمان خودمان هم الگو داریم ، امام الگوست . این جوانان بسیجی ما الگو هستند .

نقش معلم در ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در بین نسل جوان :
« آموزش و پرورش سنگ زیر بنای توسعه ی اجتماعی ، اقتصادی ، سیاسی و فرهنگی هر جامعه است . بررسی عوامل مؤثر پیشرفت و ترقی در جوامع پیشرفته نشان می دهد که همه ی این کشورها،از آموزش و پرورش توانمند و کارآمد برخوردار بوده اند . نگاه به تاریخ ملل نیز ، بیان کننده ی این واقعیت است که دوران شکوفایی و درخشش آنها با رشد و پویایی نظام های آموزشی مقارن بوده است . پویایی و تحول آموزش و پرورش منوط به سیاستگذاری ، برنامه ریزی ، تصمیم گیری و سازماندهی دقیق در ساختار اجتماعی مدارس می باشد که از طریق معلمان به منصه ی ظهور می رسد . »
« برای اینکه کودک یا نوجوان را به انجام دادن عملی ترغیب کنیم باید ترتیبی بدهیم که او بتواند شخصی را که از نظر او مهم یا محبوب است در حال انجام دادن آن عمل مشاهده کند . » با نفوذ ترین و محبوبترین فردی که می تواند در این مرحله ی حساس به کودک کمک کند ، معلم است ؛ به همین جهت دانش آموزان معلم رابه عنوان یک اسوه می پذیرند و از رفتار ، گفتار و اخلاق خوب و بد او سرمشق می گیرند .
یک بررسی علمی نشان داد که قریب 35 درصداز کودکان در هفت سال دوم زندگی دوست دارند همانند معلم خود باشند »
« دانش آموزان درصورتی معلم خود را به عنوان اسوه ی اخلاقی ، تربیتی ، اجتماعی می پذیرند . که از جام محبت و احسان او سیراب باشند . اگر برخورد روزمره ی معلمان بر اساس محبت و احترام باشد . آن گاه می توانند اسوه های بسیار خوب و تأثیر گذار جهت سازندگی یا تغییر رفتار دانش آموزان باشند »
باورهای دینی دانش آموزان از طریق مشاهده ی رفتارهای عینی معلمان، تقویت و توسعه می یابد . »
راهکارهای ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در بین نسل جوان :
اکنون با توجه به اهمیت فرهنگ ایثار و شهادت در ایجاد ، تثبیت و تکامل و پیشرفت انقلاب اسلامی ، باید کوشش نمود تا این امر در جامعه مخصوصاً در بین نسل جوان معرفی ، ترویج و نهادینه گردد . بهترین محل برای این امر آموزش و پرورش و بهترین مجری، معلم و با مشارکت جوانان و خانواده ی شهدا و ایثارگران می باشد .
برای تحقق این امر مهم ، راهکارها و فعالیتهای ذیل مفید و قابل توجه می باشند :
1ـ برگزاری جشن ها و مراسم های مذهبی و ملی در مراکز فرهنگی مثل خانه ی شهید ؛
الف) جشن تکلیف ب) جشن فارغ التحصیلی
جشن فارغ التحصیلی یکی از جالب ترین و به یادماندنی ترین اتفاقات و خاطرات دوران تحصیل هر دانش آموز و دانشجو می باشد و برگزاری آن در کنار مزار شهیدان تجدید پیمان با آن عزیزان خواهد بود .
2ـ برگزاری مسابقه ی راه پیمایی ، کوه پیمایی و دو از مدرسه یا دانشگاه تا مزار شهدا با حضور خانواده ی شهدا و ایثارگران و فرزندان آنها توسط دانش آموزان یا دانشجویان و اهداء جایزه توسط خانواده شهدا و ... .
برگزاری مسابقات مختلف ورزشی در مدرسه یا شهر با نام جام شهدای منطقه یا شهر ، دعوت از خانواده ی شهدا و ایثارگران و جانبازان برای تماشای مسابقات و ... .
3ـ انجام پروژه ی کلاسی یا پرورشی در زمینه ی زندگی شهدا ، ایثارگران ، جانبازان محله ، شهر یا روستا به صورت عملی و گروهی .
4ـ مشارکت دانش آموزان (جوانان) در ایجاد موزه ی شهدای شهر ، روستا ، مدرسه .
5ـ معرفی ایثارگران و جانبازان نمونه .
6ـ تهیه ی عکس و فیلم از خانواده ی شهدا و جانبازان (خاطرات ، آثار و ... )
7ـ نام گذاری کلاسها ، مدارس ، نمازخانه ها ، آزمایشگاه ها ، کارگاه ها به نام شهدا همراه با نصب تصویر .
8ـ نواختن زنگ ایثار و شهادت توسط خانواده ی شهدا یا یکی از ایثارگران و جانبازان ،درمدارس کشور که زمانهای زیر پیشنهاد می گردد :
الف) سالروز شهادت شهید فهمیده .
ب) یکی از روزهای هفته ی دفاع مقدس که مقارن با روز پنج شنبه باشد .
ج) یکی از روزهای ماه محرم .
د) یکی از روزهای شهادت ائمه مثل 19 و 21 ماه مبارک رمضان .
9ـ برگزاری یادواره ی شهدا با مشارکت کلیه ی دانش آموزان مدرسه و حضور خانواده ی شهدا و ایثارگران به مناسبت های خاص مثلاً در هفته ی معلم از معلمان شهید و ایثارگر و غیره .
10ـ مراسم یک هفته،یک خاطره : نقل خاطرات خانواده ی شهدااز شهیدان و خاطرات ایثارگران و جانبازان .
11ـ مراسم یک هفته یک شهید : ارائه ی گزارش پژوهشی دانش آموزان درباره ی ایثارگران در هر هفته یکی از شهدا ، جانبازان و ایثارگران به صورت جذاب معرفی می گردد .
12ـ بازدید اردویی دانش آموزان از مناطق جنگی که یک یا چند تن از شهدای منطقه ، شهر یا روستا در آنجا به شهادت رسیده اند با حضور یکی از ایثارگران و یا همرزمان آنها جهت بیان خاطرات و توضیح وضعیت منطقه ، درآن زمان و چگونگی شهادت یا جانبازی ، جانبازان .
13ـ تشکیل تشکل های غیر دولتی جوانان و نوجوانان ( NGO ) جهت مشارکت در امر معرفی و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت و جذب افرادی که مایل به همکاری به این صورت می باشند .

پیشنهادات :
1ـ افزایش ارتباط بین خانواده ی شهدا،جانبازان و ایثارگران با مدرسه .
2ـ اجرای طرح یک هفته یک خاطره .
3ـ اجرای یک هفته یک شهید .
4ـ جشن گرفتن سالگرد تولد شهدا با حضور دانش آموزان در منازل آنها.
5ـ جمع آوری و تدوین و چاپ وصیت نامه ی شهدا بصورت پوستر جهت نصب در اماکن عمومی و کتاب جیبی و غیره .
6ـ تهیه واهداء کتب مربوط به جبهه و جنگ و دفاع مقدس به کتابخانه ی مدارس .
7ـ برگزاری جشن ها در گلزار شهدا مخصوصاً جشن تکلیف .
8ـ تشکیل تشکل های غیر دولتی NGO جهت مشارکت در امر ترویج فرهنگ ایثارو شهادت درکلیه ی شهر ها .
9ـ همکاری خانواده ی شهداوایثارگران وآزادگان با دانش آموزان پژوهشگر .
10ـ تهیه ی CD رایانه ای که حاوی زندگی نامه،خاطرات ،آثار و غیره از شهیدان و ایثارگران شهر یا روستا یا مناطق باشد .
11ـ ایجاد سایت اینترنت حاوی زندگی نامه ،خاطرات ،آثار و .... شهدا وایثارگران .

منابع و مآخذ :
1ـ آیینه ی پژوهش ، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ، پژوهشگاه فرهنگ ، هنر و ارتباطات .
2ـ برخورد شایسته با جوانان ( در آیینه ی نگاه رهبر معظم انقلاب ) ، خامنه ای ، علی ، تدوین مؤسسه ی فرهنگی قدر ولایت .
3ـ بررسی اوقات فراغت جوانان ، سازمان ملی جوانان ، تهران ، سازمان ملی جوانان ، 1381 .
4ـ بررسی وضعیت جمعیت جوانان ، سازمان ملی جوانان ، تهران ، سازمان ملی جوانان ، 1381 .
5ـ جایگاه نسل جوان در پرتو منشور تربیتی نسل جوان ، دبیرخانه ی شورای عالی جوانان ،چاپ اول، تهران،انتشارات دبیرخانه ی شورای عالی جوانان ، 1368 .
6ـ جوانان از دیدگاه امام خمینی (ره) ، تهران ، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) ، دبیرخانه ی شورای عالی جوانان ، 1378 .
7ـ ره توشه راهیان نور،قم دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم ، 1375 .
8ـ ماهنامه پاسدار اسلام ، قم ، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه ی علمیه ی قم ، شماره 266 ، بهمن 1382 .
9ـ مجموعه مقالات همایش معلم،فرهنگ و توسعه،اصفهان ،اداره کل آموزش و پرورش ، 1380 .
10ـ نسل جوان ، جاجرمی ، کاظم ، مشهد ، بنیاد مطالعات آسیایی ، 1377 .
11ـ وضعیت و نگرش و مسائل جوانان ایران ، سازمان ملی جوانان ، تهران ، سازمان ملی جوانان ، 1381

این روزها وقتی می خواهید زنگ خطری برای حفظ و حراست از پیشینه ی ارزش ها و باورهای فرهنگی مان داشته باشیم ، بی درنگ ،ارزشهای اخلاقی پررنگ تر از همیشه تیتر درشت صفحه ی زندگی مان می شود.
ارزش های اخلاقی به عنوان مقوله ای متعالی و برتر ، بدیهی ترین صفات انسانی هستند که عالی ترین آنها امکان پذیر اما انکار کردنش نا ممکن است.
جامعه برای حفظ حریم خودش نیاز به چهارچوب های مشخص دارد و فرا تر نرفتن از خط قرمز ها ، امنیت جامعه را تامین خواهد کرد ، در این میان آن چیزی که حرمت ،احترام ،پاکی و صداقت را برای شهروندان به ارمغان می آورد ،ارزش های اخلاقی هستند.
ارزشهای اخلاقی در فطرت آدمی ریشه دارند و هدایتگر انسان ها در مسیری صحیح و اهدافی ارزشمندند .
پیشینه ی ارزشها و باورهای فرهنگی هم ایثار را می طلبد.
ایثار ،تبلور عملی و تجلی عینی همه ی ارزشهای متعالی انسانیست و در سرزمین ما 8سال دفاع مقدس فرصتی برای شکوفا شدن ارزشهای متعالی انسان بود.
فرهنگ ایثار ،مجموعه ایی از افکار ،باورها و دلبستگی ها را در درون خودش داشت که در جریان انقلاب اسلامی و در دوران دفاع مقدس تجلی یافت و در عرصه ها ی مختلف سازندگی هم نمایانگر شد.
مردم ما با واژه ی شهادت غریبه نیستند . این سرزمین مدتهاست که این مردم را با خون ، دفاع ، آزادی ، و ایثار می شناسدو شهادت طلبی یکی از تجلیات پر معنای ایثار گریست.
شهادت طلبی و ایثار گری پُلیست برای حفظ ارزشهای اسلامی و برای مردمی که به حقیقت آن پی برده اند.
و اما فرهنگ مقدس ایثار را برای نسل حاضر چگونه می توان تعریف کردو یا به زبانی ساده تر نسل جوان ما چگونه می تواند بدون لمس معنای ایثار به حقیقت آن پی ببرد؟
ما مردمی هستیم که عواطفمان زود قلیان پیدا می کند ،احساسی می شویم و به راحتی اشک می ریزیم و حتی مسائل کوچک ما را به راحتی شاد میکند. اما باید بگویم که برای حفظ ارزش ایثار هیجان و عاطفه کافی نیست ، عواطف اگر با آگاهی همراه باشند ما را از تک بعدی بودن نجات می دهند.
احساس و عاطفه مَرکب اند و عقل راکب آنها ، برای حفظ ارزش ایثار باید رویکرد عاطفی در کنار رویکرد عقلانی مطرح شود . تجربه ثابت کرده که شور و شعور هردودر کنار هم نقش آفرینند.
با زتولید فرهنگ ایثار از طریق اسطوره سازی و اسوه پردازی در قالب هنرمندانه لازم است تا الگو سارزی و الگو پذیری مناسب صورت گیرد . و اما چه کنیم تا فرهنگ ایثار باقی بماند ؟
عمیق تر شود و گرد غبار نگیرد و به نسل های بعدی منتقل شود.
سیال بودن یکی از ویژگی های آشکار فرهنگ است و فرهنگ با جاری شدن در متن زندگی مردم قدرت انتقال از نسلی به نسل دیگر را دارد.
فرهنگ ایثار و ارزش های آن برای جاودانه ماندن باید با زندگی مردم عجین شود و در متن زندگی آنها جریان پیدا کند.
ایثار زمان و مکان نمی شناسد ،همه زمانی و همه مکانی است .
فرزندان ما چقدر قادرند از دوست داشتن های خودشان بگذرند؟ آیا به آنها آموخته ایم که برای حفظ داشته هایشان از ارزشهای انسانی مایه بگذارند و یا نسل تحت تربیت ما آموخته اند که نوعدوست باشند و برای حفظ این ارزش عملا از داشته هایشان دل بکنند؟
روزهای انقلاب و روزهای پر شور دفاع مقدس تنها فرصت هایی بودند برای کسانی که یک فرصت بزرگ می خواستند و انقلاب اسلامی هزینه هایی می خواست که مردم ما برای داشتن آن این هزینه را پرداختند .
هنوز وقتی پیکر پاک شهیدی را تشییع می کنند سخن امام راحل در گوشها طنین انداز می شود که : این مردم بهتر از امت پیامبر (ص) در صدر اسلام در صحنه حاضر شدند .
در یک نگاه ساده ،در محتوای ایثار ، می توان موارد زیادی را مشاهده کرد. خدا خواهی ،دین باوری ، اخلاص ، عزت و عظمت و تکامل روحی پیش زمینه های ایثارند و مواردی چون یادگار شهدا ، مقبره ها گنبدها و وصیت نامه ها ، محصولات اجتماعی و مشترک فرهنگ غنی ایثارند.
اگر بخواهیم ایثارگری وارد فرهنگ مردم شود باید خدا محوری و آرمان گرایی وارد زندگی مان شود. باید مسئولان جامعه با نگاه تکلیف محور به جای نگاه رابطه محور به بررسی عوامل مانع در پیش روی ترویج فرهنگ ایثار بپردازند.
فرهنگ ایثار باید در فرهنگ مردم جاری شود و نه اینکه به صورت خرده فرهنگ در گروههای خاصی امکان پذیر شود ، باید برای اهمیت یافتن ارزش ها از طریق تبیین علمی و عقلانی زمینه سازی کرد.
تلاش برای باور پذیر کردن ارزش های دفاع مقدس از طریق اجتناب جدی از تبلیغاتی کردن آنها و در نظر گرفتن مخاطبان و در سطح آنان سخن گفتن توصیه ی پیامبر گرامی اسلام است که: ((کَلِمَ الناس قَدرَ عُقُولَهُم.))
اقدام مناسب برای استفاده ی هنرمندانه از نمادهایی بدیل در قالبِ بدیعِ هنری برای باز آفرینیِ فرهنگ ارزش های دفاع مقدس و ایجاد هماهنگی کامل ، میان بخش های فرهنگی با دیگر بخش ها ی جامعه از طریق مهندسِی فرهنگی و مدیریت شایسته ی آنان .
عدمِ حضوِر برخی از والدین در جبهه ها یا عدم اطلاع رسانی کافی نهادها یِ مرتبط با ترویجِ فرهنگ ایثار ، یکی از ابتدایی ترین چالش های پیش رو برای انتقال مفاهیم ایثار و شهادت به نسل جدید است.
گاهی والدین با این مفاهیم آشنایند ولی عدم اطلاع آنان از شیوه های صحیح انتقاِل مفاهیم در این مسیر اختلال ایجاد میکند.
گاه تضاد ی میان ارزش های موجود در خانواده ها و آنچه که در اجتماع یا رسانه ها وجود دارد ایجاد چالش می کند و گاه هم نبود امکانات آموزشی و یا در دسترس نبودن آنها فضایی غیر متعادل به نفع ارزش های غیر از فرهنگ ایثار و شهادت به وجود می آورند.
به هر حال شیوه های درست ترویج فرهنگ ایثار در مراحلِ مختلفِ سنی ، راهکارها و معیارها ی خود را می طلبد .اگر راهکارها مبتنی بر ویژگی های عاطفی ، عقلانی و اجتماعیِ افراد باشد تاثیر خواهد گذاشت و نتیجه ایی به معنای ایجاد رفتار مطلوب و نگرش مثبت نسبت به فرهنگ ایثار و شهادت به دنبال خواهد داشت.
سهیلا حقانی - کارشناس برنامه ریزی انسانی
منبع : معاونت پژوهش و ارتباطات فرهنگی بنیاد شهید در استان خراسان شمالی

http://www.navideshahed.com/fa/index.php?Page=definition&UID=228633

بازدید امروز: 0

---

بازدید دیروز: 0

---

کل بازدید :8256

شبکه حامیان ولایت [7]
شهید ناصح فرد [5]
خبرگزاری فارس [6]
شهید خیزاب [8]
شهید رحمانی [12]
شهید حسینی [11]
شهید ترحمی [28]
آفتاب جنوب [30]
پرتال خبری شهرستان گچساران [14]
شهید ارشادی [12]
خانه خورشید [33]
شهدای گچساران [12]
رامین چرومی [12]
[آرشیو(13)]

اخبار[33] . مقالات[6] . زندگی نامه[4] . خاطرات[2] . عکس .

آذر 1388
دی 1388

 

2006-ParsiBlog™.com ©